«Scrappy The Robot Dog» είναι το όνομα του ρομπότ που σχεδίασε η αμερικανική Boston Dynamics για να μπορεί να έχει πρόσβαση και να εξερευνά απομακρυσμένες και επικίνδυνες περιοχές χάρη στους περιβαλλοντικούς αισθητήρες με τους οποίους είναι εξοπλισμένο. Ωστόσο, φαίνεται ότι η χρήση του έχει επεκταθεί σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης ζωής, σχεδόν μετατρέποντας το σε ρομπότ συντροφιάς.
«Scrappy The Robot Dog» ονομάζεται το ρομπότ που σχεδίασε η αμερικανική Boston Dynamics που εδώ και ένα μήνα έχει και κανάλι στο YouTube και υπόσχεται να γίνει το νέο σύνορο του σκύλου της οικογένειας. Ο αυτοματισμός παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο και η αγορά του Scrappy γρήγορα πέρασε από τη βιομηχανική στην ιδιωτική αγορά. Στη βάση του έργου ήταν η ιδέα του σχεδιασμού ενός ρομπότ εξοπλισμένου με περιβαλλοντικούς αισθητήρες ικανούς να εξερευνούν απομακρυσμένες, δυσπρόσιτες ή επικίνδυνες περιοχές. Ωστόσο, αν κρίνουμε από τα ολοένα και περισσότερα βίντεο που συνωστίζονται στον Ιστό και λαμβάνοντας υπόψη το άνοιγμα του έργου στην ιδιωτική αγορά (αν και το Scrappy κοστίζει επί του παρόντος 75 χιλιάδες δολάρια), η εντύπωση είναι ότι η χρήση του μπορεί να επεκταθεί σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης ζωής, σε σημείο να κερδίσει την ετικέτα του ρομπότ «συντρόφου» .
Το cyborg σκυλί για την οικογένεια
Στα βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η εταιρεία, φαίνεται να περπατά στο χιόνι για να μαζέψει ξύλα, να τακτοποιεί το σπίτι βάζοντας τα ρούχα που έμειναν στο καλάθι με τα βρώμικα ρούχα, να κάνει μπάνιο στη θάλασσα, να ανοίγει πόρτες κατεβάζοντας τα χερούλια, να χειρίζεται μοχλούς, σκάβει τρύπες στον κήπο, σέρνει βαριά αντικείμενα, κουβαλάει μπάλες, ανεβοκατεβαίνει σκάλες, κολυμπά στη θάλασσα και πηγαίνει βόλτα μαζί με μια κοπέλα που τον κυβερνά λίγα μέτρα μακριά με ένα joystick αντί για λουρί.
Εν ολίγοις, αν οι χρήσεις του ρομπότ φαίνονταν περιορισμένες σε επιθεωρήσεις και λειτουργίες περιβαλλοντικής παρακολούθησης (κατά τη διάρκεια του lockdown του 2020 χρησιμοποιήθηκε ακόμη και για να περιπολεί στους δρόμους της Σιγκαπούρης και να διαλύει συγκεντρώσεις), θα φαινόταν ότι τώρα βλέπουμε μια στροφή προς μια πραγματική το δικό του σκυλί cyborg, βγήκε στο δρόμο και του φέρθηκαν σαν πραγματικό σκυλί … στο οποίο τα αληθινά σκυλιά απαντούν με βαθιά απογοήτευση.
Ο πειρασμός του «on/off» σκύλου
Στην εποχή της μετανεωτερικότητας και του ολοένα και πιο μαζικού υβριδισμού μεταξύ ανθρώπων και μηχανών, ένα έργο αυτού του τύπου δεν μπορεί πλέον να μας εκπλήσσει, αλλά δεν παραλείπει να εγείρει οδυνηρά ερωτήματα ηθικής και φιλοσοφικής φύσης.
Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα όταν είδα τα βίντεο του Scrappy να περπατά ειρηνικά κατά μήκος της παραλίας, ανάμεσα σε σκύλους, καροτσάκια και ανθρώπους, ήταν ότι σίγουρα δεν θα προκαλέσει παράπονα από εκείνους που βλέπουν τα σκυλιά ως απλώς ενόχληση, επειδή λερώνουν, γαβγίζουν ή παίρνουν στον χώρο, ζωτικής σημασίας. Επιπλέον, ο Scrappy δεν εναποθέτει περιττώματα για να συλλέξει, δεν χρειάζεται να τον σημαδέψουν, δεν τραβάει λουρί (πράγματι, δεν χρειάζεται καν να έχει), δεν ενδίδει σε ανεξήγητους φόβους, δεν χρειάζεται να πάει στον κτηνίατρο, δεν γαβγίζει ερήμην μας, αναστατώνοντας τη γειτονιά και δεν θα συμβεί ποτέ να δημιουργήσει ενοχλητικές καταστάσεις σύγκρουσης με τα σκυλιά των άλλων. Από την άλλη, παίζει, κουνάει την ουρά του, κάνει τον εαυτό του χρήσιμο στο σπίτι, φέρνει αντικείμενα πίσω, μας συνοδεύει στις βόλτες, είναι περίεργος και ξεπερνά με δεξιοτεχνία τα περιβαλλοντικά εμπόδια. Στην πράξη, συνοψίζει όλα τα καλύτερα του σκύλου -ή, τουλάχιστον, ό,τι θεωρείται τέτοιο- δηλαδή την παρέα, την παιχνιδιάρικη διάθεση, την ικανότητα να είναι χρήσιμος, παρά τις όποιες επιπλοκές. Και όταν επιστρέψετε στο σπίτι και είστε κουρασμένοι και εξαντλημένοι από τη δουλειά, δεν χρειάζεται να τον βγάλετε έξω, απλά πατήστε το κουμπί και απενεργοποιήστε το (αυτό το τόσο απαραίτητο κουμπί στα αληθινά σκυλιά!).
Το περιβάλλον προϋποθέτει σχέσεις
Το γεγονός ότι ένα πρωτότυπο του Scrappy μπορεί να αντικαταστήσει τους σκύλους ανίχνευσης ναρκών ή ότι μπορεί να εμπλακεί σε εξερευνητικές δραστηριότητες που είναι επικίνδυνες για την ασφάλεια των ανθρώπων και των σκύλων είναι ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Είναι πιο ανησυχητικό το γεγονός ότι η υπόθεση της αντικατάστασης των πραγματικών σκύλων με το Scrappy για έναν άνθρωπο που υβριδοποιείται όλο και περισσότερο με μηχανές και διαταράσσεται όλο και περισσότερο από τη βιολογία των ζωντανών όντων γίνεται όλο και πιο ρεαλιστική.
Τα Ηνωμένα Έθνη υπολόγισαν ότι μέχρι το 2050, το 68% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε μεγάλες μητροπόλεις, όπου η συνύπαρξη με σκύλους είναι πιο γεμάτη με περιορισμούς, επειδή είναι δύσκολο να βρεθούν κατάλληλοι χώροι που να παρέχουν σε αυτά τα ζώα τη δυνατότητα να εκφράσουν τη συμπεριφορά τους, ρεπερτόριο, τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Δυστυχώς, όμως, είναι ακριβώς το περιβάλλον στο οποίο ζούμε που καθιερώνει και θα καθορίζει ολοένα και περισσότερο ποια ζώα μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά και ποια όχι, γιατί το περιβάλλον είναι που μας υπαγορεύει ποιες ανάγκες μπορούμε να εγγυηθούμε στα ζώα χωρίς να αλλοιώσουμε τις υπάρξεις μας, που ήδη ανταποκρίνονται σε άλλες πιέσεις (οικονομικές και κοινωνικές) που είναι πολύ μεγαλύτερες από εμάς και ολοένα και πιο περιοριστικές. Εάν το 68% του πληθυσμού ζει σε μητροπόλεις, θα πρέπει να περιμένουμε ότι θα υπαγορεύσουν πώς θα αλλάξει η σχέση με τα σκυλιά στο εγγύς μέλλον.
Οπότε, φανταστείτε ότι ακόμη και σε ένα μακρινό μέλλον ο άνθρωπος μπορεί να αποκηρύξει τη βιολογική φύση του σκύλου για να απομονώσει τεχνητά την «ευχαρίστηση του να είσαι με τον σκύλο», αποφεύγοντας τις επιπλοκές της πόλης και θέτοντάς την υπό τον απόλυτο έλεγχο (μια φιλοδοξία που, επιπλέον, καλλιεργείται ήδη από αμέτρητους κανονισμούς της πόλης), δεν είναι και τόσο απίθανο. Ακόμη περισσότερο – ο Scrappy αποδεικνύει αυτό καλά – ο αυτοματισμός θα μπορεί να αντικαταστήσει σταδιακά τον σκύλο ακόμα και στις παραδοσιακές δουλειές που επέτρεψαν σε αυτό το ζώο να εδραιώσει την παλιά του συμμαχία με τον άνθρωπο.
Από χρήσιμο σκυλί μέχρι κατοικίδιο
Η συνύπαρξη μεταξύ ανθρώπου και σκύλου είναι πολύ αρχαία και χρονολογείται πολύ πριν από τη μεταμόρφωσή μας σε καθιστικούς αγρότες. Διαμορφώθηκε από τα αμοιβαία οφέλη που αποκόμισαν άνθρωποι και σκύλοι από αυτό: οι σκύλοι είχαν ένα εγγυημένο γεύμα και μια ομάδα αναφοράς και εμείς οι άνθρωποι μάθαμε να κυνηγάμε καλύτερα, να αμυνόμαστε καλύτερα και να εκμεταλλευόμαστε καλύτερα τους περιβαλλοντικούς πόρους.
Ο εικοστός αιώνας ανέτρεψε σε μεγάλο βαθμό αυτή τη σχέση επειδή η έλευση των μηχανών απομάκρυνε τον βιομηχανοποιημένο άνθρωπο από πολλές από τις δραστηριότητες που μοιραζόταν κάποτε με τον σκύλο. Έτσι, στη μεταπολεμική περίοδο καθιερώθηκε η ιδέα του κατοικίδιου σκύλου , του σκύλου χρήσιμου για συντροφιά, αν και σε ορισμένες δουλειές (σκεφτείτε σκύλους κατά των ναρκωτικών ή σκύλους διάσωσης) η παρουσία του εξακολουθεί να προκαλεί αρχαίο σύμφωνο συμμαχίας με τον άνθρωπο. Η ιστορία μάς διδάσκει ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να αποδίδει μια λειτουργία σε ένα είδος για να παραμείνει σε σχέση και αυτή του κατοικίδιου φαίνεται να είναι η τελευταία λύση για ζώα – όπως ο σκύλος αλλά και η γάτα – που απαλλάσσονται από τους ιστορικούς τους ρόλους.
Όταν ο σκύλος δεν είναι πλέον χρήσιμος ή ακόμα και κατοικίδιο
Η συντριπτική πλειονότητα των σημερινών οικογενειακών σκύλων πρέπει να θεωρούνται κατοικίδια που, το πολύ, μπορούν να φιλοδοξούν να παίξουν κάποια αθλήματα σκύλων, δηλαδή σύγχρονα υποκατάστατα δραστηριοτήτων στις οποίες οι σκύλοι δεν συμμετέχουν πλέον, λόγω αλλαγών στον τρόπο ζωής ή επειδή, στην πραγματικότητα, αντικαταστάθηκαν από μηχανές. Τι θα συμβεί όταν εξαφανιστεί και αυτή η τελευταία λειτουργία επειδή εκτελείται από cyborgs ικανά να προσομοιώσουν όλες τις ευχάριστες πτυχές της ζωής με έναν σκύλο και να μας απελευθερώσουν από τις προκλητικές για μια μεταμοντέρνα κοινωνία;
Σε έναν ολοένα και πιο αποσυνδεμένο άνθρωπο, όλο και πιο απομακρυσμένο από τη σχέση με τη φύση και ανίδεο ως προς τις άμεσες σχέσεις με ζώα εκτός από αυτές που είναι αυστηρά λειτουργικές για τις ανάγκες κάποιου ως ζώο της πόλης, είμαστε βέβαιοι ότι η αυθεντικότητα της σχέσης με τον σκύλο θα το κάνει. επιβιώσει από τις σειρήνες της τεχνολογίας; Ή, πρέπει να περιμένουμε ότι και ο σκύλος θα ανατραπεί από μια ανθρωπολογική επανάσταση, την κατεύθυνση της οποίας κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει;
Φυσικά, κανένα cyborg στον κόσμο δεν θα μπορέσει να αγγίξει την καρδιά της ανθρωπότητας μας, να αναπαράγει τη ζεστασιά του τριχώματος ενός σκύλου , την αναπνοή του ενώ κοιμάται, την ικανότητά του να συνέρχεται σε συμβίωση με τον άνθρωπο και το βάθος του βλέμματός του καθώς αναζητά μια ιδιωτική, προσωπική αρμονία, γεμάτη νόημα που επίσης μας εμπλουτίζει, επιτρέποντάς μας να εξελισσόμαστε ως άνθρωποι. Κανένα cyborg δεν θα μπορέσει ποτέ να αποκαταστήσει την αίσθηση της ύπαρξης μαζί με την ίδια ζεστασιά και την ίδια εκρηκτική δύναμη. Και αυτή είναι ίσως η μόνη ελπίδα που μας μένει να έχουμε.
