Για να καταλάβετε εάν ένας σκύλος είναι αλλεργικός σε ορισμένες τροφές, πρέπει να παρατηρήσετε τα συμπτώματα, τα οποία είναι δερματικά ή/και γαστρεντερικά. Για τη διάγνωση, χρησιμοποιείται δίαιτα αποβολής, ακολουθούμενη από επανεισαγωγή πιθανών αλλεργιογόνων.
Οι τροφικές αλλεργίες γίνονται όλο και πιο συχνές μεταξύ των σκύλων. Για να καταλάβετε εάν ένας σκύλος είναι αλλεργικός σε ορισμένες τροφές, πρέπει να παρατηρήσετε τα συμπτώματα, τα οποία είναι δερματικά ή/και γαστρεντερικά. Η διάγνωση, ωστόσο, συνίσταται σε δίαιτα εξάλειψης, ακολουθούμενη από επανεισαγωγή πιθανών αλλεργιογόνων.
Ωστόσο, πρέπει να γίνει μια διευκρίνιση: όταν μιλάμε για τροφική αλλεργία γενικά αναφερόμαστε σε ένα φαινόμενο ευαισθησίας στα τρόφιμα, το οποίο συμβαίνει λόγω μη φυσιολογικής απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος. Στην πραγματικότητα, αυτό το συγκεκριμένο ενδεχόμενο είναι πολύ ασυνήθιστο στους σκύλους και για αυτό το λόγο γενικά προτιμούμε να μιλάμε για ανεπιθύμητη αντίδραση στο φαγητό . Αυτή η μακρο-κατηγορία περιλαμβάνει όχι μόνο τις πραγματικές αλλεργίες, αλλά γενικά όλες τις αρνητικές αντιδράσεις που συνδέονται με την κατάποση συγκεκριμένων τροφών, όπως οι δυσανεξίες.
Για να διευκολύνουμε όμως την επικοινωνία μας, σε αυτό το άρθρο θα χρησιμοποιήσουμε τη λέξη αλλεργία, δεδομένου ότι είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη.
Συμπτώματα τροφικών αλλεργιών σε σκύλους
Τα πιο κοινά συμπτώματα τροφικών αλλεργιών στους σκύλους είναι, όπως αναφέραμε, δερματικά ή/και γαστρεντερικά. Από δερματική άποψη, το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ο κνησμός , που συχνά συνοδεύεται από ερύθημα , δηλαδή κοκκινίλα του δέρματος. Όταν ο σκύλος έχει πολύ φαγούρα, το ξύσιμο μπορεί να προκαλέσει μικροτραυματισμούς στο δέρμα και για το λόγο αυτό δεν είναι ασυνήθιστο να βρεθούν βακτηριακές λοιμώξεις , οι οποίες ωστόσο είναι δευτερεύουσες και όχι η κύρια αιτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δερματικές αλλεργίες μπορεί επίσης να εμφανιστούν ως ρόδες , δηλαδή ανυψωμένες περιοχές του δέρματος, όπως σκληρές μπάλες κάτω από το δέρμα, ή με αλωπεκικές κηλίδες , δηλαδή μικρές περιοχές χωρίς τρίχες. Δεδομένου ότι αυτά τα συμπτώματα είναι κοινά σε πολλές διαφορετικές δερματικές παθήσεις, είναι απαραίτητο ένας κτηνίατρος δερματολόγος να αξιολογήσει την κατάσταση.
Από εντερική άποψη, τα συμπτώματα είναι πολύ ποικίλα. Μπορεί να υπάρχουν έμετοι και/ή διάρροια , αλλά δεν είναι ασυνήθιστο να παρουσιάζονται απλώς ως απώλεια όρεξης ή απόγνωση . Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις τροφικής αλλεργίας, μπορεί να συμβεί εντερική δυσαπορρόφηση ή ακόμα και απώλεια θρεπτικών συστατικών ( εντεροπάθεια με απώλεια πρωτεΐνης ) , με επακόλουθη απώλεια βάρους και μερικές φορές πολύ σοβαρή απώλεια βάρους. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, όμως, καθώς τα συμπτώματα ορίζονται ως μη ειδικά, δηλαδή μπορεί να υπάρχουν σε διάφορες παθολογίες, είναι καλύτερο να ζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό στη διατροφή ή τη γαστρεντερολογία κτηνίατρο για να τα ξεχωρίσετε.
Τα πιο κοινά τροφικά αλλεργιογόνα
Οι τροφές που προκαλούν συχνότερα αλλεργίες στους σκύλους είναι γενικά πηγές πρωτεΐνης , καθώς είναι μεγάλα μόρια έναντι των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αντιδράσει πιο εύκολα. Ωστόσο, δεδομένου ότι, όπως είπαμε, οι ανεπιθύμητες ενέργειες στα τρόφιμα είναι συχνά πολύ μη ειδικές, είναι πιθανό να εμφανιστούν αρνητικές αντιδράσεις και σε λίπη, υδατάνθρακες ή ίνες διαφόρων τύπων.
Μεταξύ των πηγών πρωτεΐνης που προκαλούν συχνότερα αλλεργίες είναι το κοτόπουλο, το βόειο κρέας και τα αυγά . Αυτό εξαρτάται από το γεγονός ότι στατιστικά είναι από τις πιο χρησιμοποιούμενες πρωτεΐνες στη σύνθεση εμπορικών τροφίμων. Ωστόσο, δεδομένου ότι πολλοί από τους πελάτες μου έχουν ένα είδος φοβίας για το κοτόπουλο, ιδιαίτερα, είναι καλό να πω ότι δεν είναι πάντα αλήθεια ότι είναι ο μόνος ένοχος. Το παράδειγμα που δίνω συχνά είναι: οι περισσότεροι Ιταλοί έχουν σκούρα μαλλιά και μάτια, αλλά δεν είναι ότι ένα άτομο με ξανθά μαλλιά και μπλε μάτια δεν μπορεί να είναι. Εν ολίγοις, τα στατιστικά στοιχεία δεν είναι έγκυρα όταν εφαρμοστούν στη μεμονωμένη σας περίπτωση. Για παράδειγμα, εάν ο σκύλος σας έχει φάει τροφές με ψάρι σε όλη του τη ζωή, είναι πολύ πιο πιθανό να υποφέρει από αλλεργία σε αυτό το φαγητό παρά στο κοτόπουλο.
Διάγνωση τροφικών αλλεργιών σε σκύλους
Η διάγνωση τροφικών αλλεργιών σε σκύλους είναι μια μακρά και κουραστική διαδικασία. Αφού αποκλειστούν τα παρασιτικά αίτια της δερματικής ή/και εντερικής δυσφορίας, πρέπει να ξεκινήσει μια διαδικασία που ονομάζεται δίαιτα εξάλειψης. Η δίαιτα αποβολής αποτελείται από μια διαδρομή όπου μια ολόκληρη σειρά τροφών και πιθανών αλλεργιογόνων εξαλείφεται. Μπορεί να γίνει με διάφορα είδη φαγητών, κατά σειρά προτίμησης:
Εμπορική τροφή μίας πρωτεΐνης , βασισμένη σε πηγή πρωτεΐνης που ο σκύλος δεν έχει φάει ποτέ πριν: δεν είναι η βέλτιστη πιθανότητα, δεδομένου ότι πολλές τροφές μίας πρωτεΐνης περιέχουν μολυσμένες ή μπορεί να μην περιέχουν ακόμη και τις πρωτεΐνες που αναγράφονται στη συσκευασία (1).
Υδρολυμένα εμπορικά τρόφιμα : σε αυτή την περίπτωση, οι πρωτεΐνες διασπώνται και προχωνεύονται σε πολύ μικρά κομμάτια, έτσι ώστε να μην αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτός ο τύπος διαλύματος έχει το πλεονέκτημα ότι είναι πολύ βολικό, αλλά δεν αποκλείει εντελώς ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις στα τρόφιμα, όπως πρόσθετα ή πηγές αμύλου.
Σπιτική δίαιτα μονοπρωτεϊνών : αυτή η επιλογή θεωρείται η καλύτερη, δεδομένου ότι εκτός από την επιλογή μιας νέας πηγής πρωτεΐνης, μπορούμε να διαμορφώσουμε το διατροφικό πρόγραμμα με πολύ λίγες τροφές που επιλέγονται με βάση το κλινικό ιστορικό του σκύλου.
Σε όλους τους τύπους δίαιτας αποβολής είναι απαραίτητο να μην χορηγείται καμία τροφή ή πρόσθετα που δεν προβλέπονται από τον κτηνίατρο. Στην πραγματικότητα, οποιοδήποτε μικρό λάθος μπορεί να συμβάλει στην παροχή αβέβαιων αποτελεσμάτων.
Η δίαιτα αποβολής πρέπει γενικά να συνεχίζεται για ελάχιστη περίοδο 3 εβδομάδων (στην περίπτωση μόνο γαστρεντερικών συμπτωμάτων) έως 2 μήνες κατ’ ανώτατο όριο, στην περίπτωση δερματικών συμπτωμάτων.
Μετά από αυτό το διάστημα, ένα θεμελιώδες βήμα που με ενδιαφέρει πολύ για την ευημερία των ασθενών μου και που συχνά δεν πραγματοποιείται, είναι η επανεισαγωγή άλλων τροφών. Στην κλασική κτηνιατρική αυτή η στιγμή ονομάζεται δίαιτα ενεργοποίησης και είναι απαραίτητη για την πραγματική διάγνωση της τροφικής αλλεργίας, δεδομένου ότι μόνο με την επαλήθευση της επιστροφής των συμπτωμάτων μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτό είναι το πρόβλημα. Από την άποψη της κτηνιατρικής και της συστημικής διατροφής, ωστόσο, αυτό το σημείο είναι επίσης σημαντικό για την αποκατάσταση της μεταβλητότητας στο έντερο, με όλες τις βελτιώσεις που προκύπτουν για την υγεία του σκύλου σας.
Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στη δίαιτα αποβολής;
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις στη δίαιτα αποβολής. Ακόμα κι αν υπάρχουν τεστ αλλεργίας για σκύλους στην αγορά, αυτά δεν έχουν επαρκή αξία από διαγνωστική άποψη . Στην πραγματικότητα, τα ψευδώς θετικά (δηλαδή οι σκύλοι που είναι αλλεργικοί σε τροφές που στην πραγματικότητα δεν προκαλούν προβλήματα) είναι συχνά, όπως και τα ψευδώς αρνητικά, δεδομένου ότι, όπως είδαμε, οι ανεπιθύμητες ενέργειες στα τρόφιμα είναι πολλές και ποικίλες στους σκύλους, όχι πάντα μεσολαβούμενες από το ανοσοποιητικό σύστημα και κυρίως από τα αντισώματα, τα οποία αναχαιτίζονται από τέτοιου είδους εξετάσεις.
Θεραπεία τροφικών αλλεργιών σε σκύλους
Η θεραπεία των τροφικών αλλεργιών σε σκύλους μπορεί να χωριστεί σε βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη. Βραχυπρόθεσμα, μάλιστα, η θεραπεία συνίσταται, πολύ απλά, στην αποφυγή των τροφών στις οποίες ο σκύλος είναι αλλεργικός. Αν και απλό στη γραφή, αυτό το βήμα μερικές φορές δεν είναι εντελώς ασήμαντο. Στην πραγματικότητα, μπορεί να υπάρχει μόλυνση σε εμπορικά τρόφιμα . Επομένως, εάν επιλέξουμε ένα τρόφιμο που δεν περιέχει κοτόπουλο (επειδή έχουμε επαληθεύσει ότι αυτό είναι το αλλεργιογόνο), πρέπει να ελέγξουμε ότι όλες οι πηγές πρωτεΐνης αναφέρονται ακριβώς και ότι καμία από αυτές δεν είναι κοτόπουλο. Επομένως, όχι σε οποιοδήποτε τρόφιμο που δηλώνει “κρέας ή παράγωγα” ή άλλες ανοιχτές φόρμουλες όπου το περιεχόμενο δεν μπορεί να γίνει με βεβαιότητα.
Καλό είναι επίσης να ελέγξετε αν αναφέρονται οι πηγές λίπους. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του κοτόπουλου, ένα τρόφιμο στο οποίο αναγράφεται το «λίπος κοτόπουλου» μεταξύ των συστατικών δεν είναι κατάλληλο, αλλά ούτε και το «ζωικό λίπος», δεδομένου ότι είναι πιθανό να είναι λίπος κοτόπουλου. Αν, ωστόσο, βρούμε «χοιρινό λίπος» στην ετικέτα μπορούμε να είμαστε αρκετά ήρεμοι.
Λέω “εύλογα ήρεμος” και όχι εντελώς ήρεμος, ωστόσο, για έναν λόγο: μια πρόσφατη μελέτη έδειξε στην πραγματικότητα πώς ορισμένες θεωρητικά εμπορικές τροφές με μονοπρωτεΐνη είχαν στην πραγματικότητα μολυνθεί και από άλλες πηγές πρωτεΐνης. Αυτό σημαίνει ότι δίνοντας εμπορικά τρόφιμα δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε πραγματικά και απόλυτα σίγουροι ότι δεν μπορούν να συμβούν τεχνολογικά λάθη.
Μιλάω για μακροχρόνια θεραπεία στην επόμενη παράγραφο, αφού αποτελεί μέρος, εν μέρει και στο μέτρο του δυνατού, μιας θεραπευτικής διαδικασίας.
Μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν οι τροφικές αλλεργίες σε σκύλους;
Προς το παρόν δεν έχουμε συγκεκριμένα δεδομένα για να καταλάβουμε γιατί τόσοι πολλοί σκύλοι είναι αλλεργικοί στα τρόφιμα και επομένως πώς να αποτρέψουμε αυτό το πρόβλημα. Σύμφωνα με ορισμένες πρόσφατες μελέτες , η διατροφή με φρέσκα τρόφιμα από την πρώιμη παιδική ηλικία θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη διαφόρων παθολογιών όπως οι χρόνιες εντεροπάθειες και η ατοπική δερματίτιδα . Ωστόσο, αυτό που ενδείκνυται σε ορισμένες περιπτώσεις, δηλαδή να δίνουμε μόνο ένα είδος εμπορικής τροφής για να αποφύγουμε την αλλεργία σε πάρα πολλά τρόφιμα, είναι μη λύση, αν μπορούμε να το ορίσουμε έτσι. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι όσο περισσότερο το ανοσοποιητικό σύστημα υποβάλλεται μόνο σε ένα συγκεκριμένο αντιγονικό ερέθισμα, τόσο περισσότερο χάνει την ικανότητά του να είναι ανεκτικό και επομένως πυροδοτεί μη φυσιολογικές αποκρίσεις.
Όσον αφορά τη φροντίδα , δυστυχώς είμαστε ακόμα πιο έξω από το νερό. Σε γενικές γραμμές, στην πραγματικότητα, μέχρι τώρα θεωρούνταν αποδεκτή η ιδέα ότι, εφόσον ο σκύλος δεν έχει αρνητικές αντιδράσεις στο φαγητό έχει εντοπιστεί, η ίδια τροφή μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Ωστόσο, πιθανότατα δεν είναι η καλύτερη στρατηγική , δεδομένου ότι η χορήγηση του ίδιου τύπου τροφής μειώνει τη μεταβλητότητα του εντέρου και επομένως προδιαθέτει για μεγαλύτερη φλεγμονή.
Προς το παρόν, λοιπόν, αυτό που προτείνω στους πελάτες μου και στα μαθήματα διατροφής μου για κτηνιατρικούς γιατρούς βασίζεται σε αυτό που συνιστάται στην ανθρώπινη ιατρική. Επομένως, η ιδέα είναι να επιστρέψουμε σε μια δίαιτα όσο το δυνατόν πιο ποικίλες, επαναφέροντας τα απομακρυσμένα τρόφιμα ένα κάθε φορά και τον έλεγχο για τυχόν αρνητικές αντιδράσεις. Μόλις βρεθεί μια δίαιτα συντήρησης που επιτρέπει ελάχιστη μεταβλητότητα, οι υπόλοιπες θεραπείες θα στοχεύουν στη διαμόρφωση της εντερικής μικροχλωρίδας και του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία είναι στενά διασυνδεδεμένα μεταξύ τους και με τον κόσμο των αλλεργιών. Με αυτόν τον τρόπο γενικά λαμβάνουμε επαρκώς μεγάλες περιόδους συμπτωματικής ύφεσης (δηλαδή απουσία συμπτωμάτων), ακόμη και αν το πρόβλημα δυστυχώς ποτέ δεν θεραπεύεται πλήρως, δεδομένου ότι εξαρτάται από την προδιάθεση του ανοσοποιητικού συστήματος του υποκειμένου.
