Τα σκυλιά θα φάνε σχεδόν τα πάντα – οι γάτες, όχι τόσο πολύ. Να γιατί.
Υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο ο σκύλος σας θα σκαρφαλώσει να πιάσει ένα μπισκότο ενώ η γάτα σας γυρίζει τη μύτη της – και όλα είναι στα γονίδια, λένε οι επιστήμονες.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι γάτες έχουν γενετική προδιάθεση σε τροφές πλούσιες σε αλμυρά umami, όπως ο τόνος.
Γιατί οι γάτες τρώνε τόσο επιλεκτικά όταν τα σκυλιά φαίνονται πρόθυμα να φάνε σχεδόν οτιδήποτε συναντήσουν; Είναι μια ερώτηση που πιθανότατα κάνουν πολλοί γονείς κατοικίδιων ζώων, ενώ παροτρύνουν τη φίλη τους γάτα να καταπιεί ένα χάπι ή ψάχνουν να βγάλουν ένα άλλο κομμάτι σάπια φύλλα από το στόμα του σκύλου τους.
Υπάρχουν ακόμη πολλά που οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν για τις προτιμήσεις της γεύσης των ζώων. Όμως, χάρη σε ένα μικρό αλλά αυξανόμενο σύνολο ερευνών, οι ερευνητές αρχίζουν να ξετυλίγουν μερικά από τα μυστήρια γύρω από τις γεύσεις των τετράποδων φίλων μας. Να τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.
Τι μπορούν να γευτούν οι γάτες;
Ρίξτε κατά λάθος ένα cupcake στο έδαφος και ο σκύλος σας πιθανότατα θα το καταβροχθίσει με μια μπουκιά. Η γάτα σας, από την άλλη πλευρά, μπορεί να ανασηκώσει τη μύτη της. Ένας πιθανός λόγος για τις διαφορετικές συμπεριφορές τους; Οι γάτες δεν μπορούν να γευτούν τη γλυκύτητα.
Δεδομένου ότι δεν μπορούσαν να ρωτήσουν απευθείας τις γάτες, οι ερευνητές το κατάλαβαν αναλύοντας το DNA τους. Οι οικιακές γάτες, οι τίγρεις και τα τσιτάχ έχουν μια «σπασμένη» εκδοχή του γονιδίου Tas1r2, το οποίο λειτουργεί με ένα άλλο γονίδιο, το Tas1r3, για να επιτρέψει την ανίχνευση γλυκύτητας. Αν και το Tas1r3 φαίνεται να λειτουργεί τέλεια στις γάτες, το Tas1r2 είναι ένα « ανέκφραστο ψευδογονίδιο » που του λείπουν 247 γράμματα. Χωρίς αυτά, το Tas1r2 δεν παράγει μια κρίσιμη πρωτεΐνη που χρειάζεται για να σχηματίσει έναν υποδοχέα γλυκύτητας στους γευστικούς κάλυκες των γατών.
Αλλά αν οι γάτες δεν μπορούν να εντοπίσουν τη γλυκύτητα, τι μπορούν να γευτούν; Δεδομένης της διατροφής των γατών με επίκεντρο το κρέας, οι επιστήμονες υποψιάζονταν από καιρό ότι μπορούσαν να δοκιμάσουν το umami, την πλούσια, αλμυρή, κρεατική γεύση που οι Ιάπωνες ομιλητές περιγράφουν ως την «ουσία της νοστιμιάς». Και, πρόσφατα, βρήκαν στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτό το προαίσθημα. Μετά τον προσδιορισμό της αλληλουχίας του γονιδιώματος των αιλουροειδών, ανακάλυψαν ότι οι γάτες εκφράζουν και τα δύο γονίδια που είναι απαραίτητα για τον σχηματισμό υποδοχέων umami στους γευστικούς κάλυκες τους, Tas1r1 και Tas1r3.
Για να προχωρήσουν τη μελέτη ένα βήμα παραπέρα, έδωσαν σε 25 αιλουροειδών την επιλογή ανάμεσα σε ένα μπολ με απλό νερό και σε ένα μπολ με μόρια που προσφέρουν γεύση umami. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι γάτες προτιμούσαν έντονα το νερό umami, και πιο συγκεκριμένα, το νερό που περιέχει ενώσεις umami που υπάρχουν στον τόνο . Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί τα αιλουροειδή αγαπούν τόσο πολύ τα ψάρια του αλμυρού νερού. «Πιστεύουμε ότι το umami είναι ο κύριος μοχλός πρόσληψης για τις γάτες», λέει ο Scott McGrane, επιστήμονας γεύσης στο Waltham Petcare Science Institute, το οποίο ανήκει στην Mars Petcare UK, η οποία παρασκευάζει τροφές και λιχουδιές για κατοικίδια. «Ο τόνος φτάνει στο γλυκό σημείο του umami για τις γάτες».
Τα σκυλιά, αντίθετα, μπορούν να γευτούν γλυκύτητα και umami. Και οι γάτες και οι σκύλοι έχουν γονίδια υποδοχέα πικρής γεύσης, αν και οι γάτες έχουν 12 (τα επτά από τα οποία είναι λειτουργικά) και οι σκύλοι έχουν 15. Αυτό που παραμένει ασαφές, ωστόσο, είναι πώς ο αριθμός των γονιδίων των υποδοχέων της πικρής γεύσης επηρεάζει την πραγματική αντίληψη της πικρίας από τα ζώα λέει ο ΜακΓκρέιν.
Οι σκύλοι έχουν γονίδια υποδοχείς που τους επιτρέπουν να γεύονται τόσο umami όσο και γλυκύτητα, κάτι που τους κάνει λιγότερο «επιλεκτικούς» όταν πρόκειται για το δείπνο.
Είστε γενετικά αυτό που τρώτε
Η αίσθηση της γεύσης βοηθά τα ζώα να αξιολογήσουν πιθανές πηγές τροφής. Η γλυκύτητα, για παράδειγμα, υποδηλώνει ότι ένα φαγητό είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες, οι οποίοι είναι μια καλή πηγή ενέργειας. Το Umami σηματοδοτεί πρωτεΐνη, ενώ η αλμύρα υποδηλώνει νάτριο, ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό. Η ξινίλα είναι λίγο πιο περίπλοκη, αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να μεταδίδει την οξύτητα, η οποία θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για την πρόσληψη βιταμίνης C ή για τον προσδιορισμό του εάν τα φρούτα που σαπίζουν είναι πραγματικά ασφαλή για κατανάλωση (καθώς τα «καλά» βακτήρια που τα κάνουν να έχουν ξινή γεύση θα σκοτώσουν τα «κακά» βακτήρια κατά τη διάρκεια της ζύμωσης). Οι εξελικτικοί σκοποί της πικρίας είναι επίσης προς συζήτηση, αν και η μακροχρόνια πεποίθηση είναι ότι μπορεί να σημαίνει τοξικότητα.
Η ικανότητα ανίχνευσης αυτών των γεύσεων εμφανίζεται στο DNA των ζώων: Συγκεκριμένα γονίδια είναι υπεύθυνα για την παραγωγή διαφορετικών τύπων γευστικών υποδοχέων στους γευστικούς κάλυκες των ζώων. Μερικές φορές, αυτά τα γονίδια των υποδοχέων γεύσης μεταλλάσσονται τυχαία. Εάν το ζώο επιβιώσει μια χαρά με τη μετάλλαξη, θα μεταδώσει αυτό το χαρακτηριστικό στους απογόνους του έως ότου, τελικά, γίνει ο κανόνας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτός είναι πιθανός ο λόγος για τον οποίο οι σαρκοφάγοι γάτες δεν μπορούν να γευτούν τη γλυκύτητα, γιατί τα πάντα που τρώνε μπαμπού δεν μπορούν να γευτούν umami και γιατί ορισμένα θαλάσσια θηλαστικά που καταπίνουν την τροφή τους ολόκληρα, όπως τα δελφίνια και οι φάλαινες , δεν έχουν καθόλου λειτουργικά γονίδια υποδοχέα γεύσης. Κάποια στιγμή στην ιστορία, ορισμένα από τα γονίδια των υποδοχέων γεύσης αυτών των ειδών σταμάτησαν να λειτουργούν σωστά και, λόγω των διατροφικών τους αναγκών, απλώς παρέμειναν έτσι. «Υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ αυτού που τρώτε και αυτού που αντικατοπτρίζεται στο γονιδίωμά σας», λέει ο Peihua Jiang , ερευνητής στο Monell Chemical Senses Center στη Φιλαδέλφεια.
Οι γευστικές διαφορές μεταξύ γατών και σκύλων έχουν νόημα και στο πλαίσιο της διατροφής τους. Οι γάτες είναι «υποχρεωτικά» σαρκοφάγα, που σημαίνει ότι μπορούν να πάρουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται από τη σάρκα των ζώων. Τα σκυλιά, από την άλλη πλευρά, είναι ευκαιριακές τροφοδότες που εκμεταλλεύονται όποιες πηγές τροφής είναι διαθέσιμες—είτε κρέατα, φυτά ή δημητριακά. «Ένας λόγος για τον οποίο οι σκύλοι μπορεί να μην είναι τόσο ιδιότροποι είναι επειδή είναι αρκετά χαρούμενοι και ικανοί να τρώνε μια σειρά από διαφορετικά τρόφιμα», λέει ο McGrane.
«Ο δικός τους αισθητηριακός κόσμος»
Τα κατοικίδια αντιλαμβάνονται τον κόσμο διαφορετικά από εμάς. Η κατανόηση αυτών των διαφορών θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες γνώσεις όχι μόνο για τους ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων, αλλά και για τους κτηνιάτρους, τις φαρμακευτικές εταιρείες και τους κατασκευαστές τροφών για κατοικίδια.
Για παράδειγμα, εάν η γάτα σας δεν έχει όρεξη λόγω ασθένειας, μπορείτε να δοκιμάσετε να το ενισχύσετε με το umami στο φαγητό της, όπως έκανε ο Ιάπωνας επιστήμονας τροφίμων Yasuka Toda ενώ έκανε πρακτική άσκηση σε ένα κτηνιατρικό νοσοκομείο στο κολέγιο. «Για να κάνω τις γάτες που δεν έχουν όρεξη να φάνε φαγητό μόνες τους, πασπαλίζω μια μικρή ποσότητα αποξηραμένων νιφάδων παλαμίδας – που είναι ένα πολύ κοινό συστατικό umami στην Ιαπωνία και περιέχει πολύ νουκλεοτίδιο μονοφωσφορική ινοσίνη – στο φαγητό τους και λειτούργησε πολύ καλά», λέει.
Η κλίνοντας στην έρευνα θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στην ανάπτυξη εξαιρετικά νόστιμων τροφών και πιο εύγευστα φάρμακα για γάτες και σκύλους, αν και οι επιστήμονες λένε ότι χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να κατανοήσουμε πλήρως τα κατοικίδια ζώα μας. «Κάθε είδος ζει στον δικό του αισθητηριακό κόσμο», λέει ο Jiang. «Αλλά η έρευνά μας είναι στην πραγματικότητα μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που σαφώς δεν καταλαβαίνουμε».
