Στα τέλη Δεκεμβρίου 2019, περίπου 1.800 αγελάδες έφυγαν από την Ισπανία για την Τουρκία με ένα πλοίο που ονομάζεται Elbeik. Το ταξίδι έπρεπε να διαρκέσει περίπου 11 ημέρες. Τα ζώα επρόκειτο να πωληθούν, κυρίως σε σφαγεία χαλάλ, όπου θα θανατώνονταν με ελάχιστη ταλαιπωρία, όπως απαιτούσαν οι μουσουλμανικοί θρησκευτικοί κανόνες.
Τουλάχιστον θα ήταν γρήγορο. Τους επόμενους τρεις μήνες, καθώς η πανδημία άρχισε να προκαλεί τον όλεθρο στην παγκόσμια ναυτιλία, το Elbeik δεν μπόρεσε να ξεφορτώσει το φορτίο του και τα ζώα άρχισαν να λιμοκτονούν, σύμφωνα με έρευνα της ισπανικής κυβέρνησης.
Σχεδόν το 10% των αγελάδων πέθαναν. Τα πτώματά τους τα πέταξαν στη θάλασσα ή τα άφηναν να σαπίσουν σε μαντριά ανάμεσα στους ζωντανούς. Όταν ο Elbeik επέστρεψε στην Ισπανία, οι αρχές διαπίστωσαν ότι τα υπόλοιπα 1.600 ζώα του ήταν πολύ άρρωστα για να πουληθούν και έπρεπε να υποβληθούν σε ευθανασία.
Το Elbeik έχει γίνει η κύρια απόδειξη της αυξανόμενης τάσης απαγόρευσης του αμφιλεγόμενου διεθνούς εμπορίου ζωντανού φορτίου, μια επιχείρηση αξίας 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Η πανδημία του Covid 19 έχει επιδεινώσει τις συνθήκες για περίπου 2 δισεκατομμύρια αγελάδες, πρόβατα, κατσίκες, χοίρους και κοτόπουλα που εξάγονται κάθε χρόνο. Τα ζώα είχαν κολλήσει κατά τη μεταφορά για πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο και οι επιθεωρήσεις ασφαλείας μειώθηκαν δραστικά.
Ως αποτέλεσμα, οι ανησυχίες για την υγεία σχετικά με το ζωντανό φορτίο έχουν αυξηθεί, λόγω του κινδύνου ασθενειών, και όχι πλέον μόνο για την καλή διαβίωση των ζώων. Με νέα ευαισθησία στους κινδύνους που μπορεί να θέτουν τα άρρωστα ζώα για τον άνθρωπο, ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών περιορίζει ή καταργεί εντελώς την πρακτική της μεταφοράς ζώντων ζώων.
«Όσον αφορά την καλή διαβίωση των ζώων, η ναυτιλία είναι μια μεγάλη μαύρη τρύπα», δήλωσε ο Thomas Waitz, βιολογικός αγρότης από την Αυστρία και εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε μια επιτροπή επιφορτισμένη με την ενημέρωση των κανόνων για τη διασυνοριακή μεταφορά ζώων.
Ο Waitz επισημαίνει:
«Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι εντελώς εκτός κανόνων ή προτύπων για την καλή διαβίωση των ζώων. Η δημόσια υγεία κινδυνεύει εάν τα ζώα μεταφέρονται σε συνθήκες όπου τα μικρόβια και τα βακτήρια μπορούν να ανθίσουν».
Για τον ΟΗΕ, το ζωντανό φορτίο ευνοεί την εξάπλωση ασθενειών
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 75% των παγκόσμιων εξαγωγών ζωντανού φορτίου, «δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί την καλή διαβίωση των ζώων», σύμφωνα με έκθεση που ανέθεσε η επιτροπή, η οποία αναμένεται να προτείνει ένα νέο, αυστηρότερο σύνολο κανονισμών για τους εξαγωγείς έως το τέλος του έτους.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει προχωρήσει περισσότερο, σχεδιάζοντας να απαγορεύσει τη μεταφορά ζωντανών ζώων μέχρι θανάτου, αν και δεν έχει ακόμη ορίσει ημερομηνία. Τον Απρίλιο, η Νέα Ζηλανδία δήλωσε ότι θα εξαλείψει το εμπόριο ζώντων ζώων έως το 2023.
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ είπε ότι η μεταφορά ζώντων ζώων ενθαρρύνει την εξάπλωση ασθενειών. Ζώα από διαφορετικά κοπάδια περιορίζονται σε αγχωτικά περιβάλλοντα, γενικά με κακό αερισμό.
Τελικά, αυτό είναι κακό και για τους ανθρώπους. Ενώ η προέλευση του Covid-19 παραμένει ασαφής, είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα ζώα έχουν ασθένειες που μπορούν να μεταδοθούν στους ανθρώπους και οι επιδημιολόγοι είναι από τους πιο έντονους επικριτές των εξαγωγών ζώντων ζώων.
Η ταλαιπωρία των ζώων που ήταν εγκλωβισμένα στο Elbeik ήταν τόσο φρικτή που το ισπανικό Υπουργείο Γεωργίας παρέπεμψε την υπόθεση στους εθνικούς εισαγγελείς. Δεν ήταν δυνατή η επικοινωνία με τον ιδιοκτήτη του πλοίου, Ibrahim Maritime Ltd., μετά από αρκετές τηλεφωνικές προσπάθειες και δεν απάντησε στα γραπτά μηνύματα ενός αντιπροσώπου στον Λίβανο.
Τον Μάρτιο, τα πλοία που εμποδίστηκαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους λόγω της προσάραξης του Ever Given στη Διώρυγα του Σουέζ περιελάμβαναν τουλάχιστον 14 πλοία που μετέφεραν ζωντανό φορτίο, με χιλιάδες ζώα. Μεταξύ αυτών, 92 χιλιάδες θα έπρεπε να είχαν φτάσει στον Λίβανο εκείνο τον μήνα.
Το 2019 εξήχθησαν 39 εκατομμύρια τόνοι κρέατος
Περίπου 39 εκατομμύρια τόνοι κρέατος εξήχθησαν παγκοσμίως το 2019, τα περισσότερα από τα οποία είναι νεκρά, συσκευασμένα και κατεψυγμένα ή προψυγμένα – μια διαδικασία που είναι πιο κερδοφόρα για τους παραγωγούς κρέατος και αποφεύγει τα ζητήματα υγείας και ασφάλειας της μεταφοράς ζώντων ζώων.
Αλλά καθώς οι καταναλωτές σε χώρες όπως η Κίνα και το Βιετνάμ έχουν γίνει πλουσιότεροι, έχουν προσθέσει περισσότερο κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα στη διατροφή τους, αυξάνοντας τη ζήτηση για ζώα αναπαραγωγής και γαλακτοπαραγωγής.
Η ισχυρή αγορά κρέατος halal μεταξύ των πιστών μουσουλμάνων σημαίνει επίσης ότι η ζήτηση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Οι τιμές των ζωντανών ζώων στην Αυστραλία έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ.
Ακόμη και σε κανονικούς καιρούς, τα ζωντανά ζώα θεωρούνται φορτίο και ένα πλοίο γεμάτο πρόβατα αντιμετωπίζεται λίγο πολύ σαν ένα γεμάτο μάλλινα πουλόβερ όσον αφορά τις περισσότερες λιμενικές αρχές και τις ρυθμιστικές αρχές της ναυτιλιακής βιομηχανίας.
«Δεν εξετάζουμε το φορτίο ή την καλή διαβίωση των ζώων», παραδέχτηκε ο Maarten Vlag, γραμματέας του ναυτιλιακού συνασπισμού του Παρισιού, ο οποίος επιβλέπει τα λιμάνια από το Ηνωμένο Βασίλειο στη Ρωσία. «Εξετάζουμε αν το πλοίο είναι υπερφορτωμένο γιατί αυτό επηρεάζει την αξιοπλοΐα, αλλά δεν έχει καμία διαφορά αν πρόκειται για 10.000 κοντέινερ ή 10.000 ζώα».
