Η κακοποίηση των ζώων είναι ένα φαινόμενο που έχει διάφορες μορφές. Μπορεί να παρουσιαστεί ως άμεση, ψυχολογική βία ή απόλυτη παραμέληση. Η αντιμετώπιση αυτού του ευαίσθητου θέματος είναι απαραίτητη για να γνωρίζουμε και να αναγνωρίζουμε αυτούς τους τύπους συμπεριφορών, οι οποίοι ποικίλλουν από τον «παραδοσιακό» ξυλοδαρμό έως πολύ πιο σύνθετη δυναμική.
Η κακοποίηση των ζώων , ή μάλλον η κακομεταχείριση των ζώων, είναι ένα ιδιαίτερα λεπτό θέμα, πάντα επίκαιρο και ανησυχητικό για την κοινή γνώμη, που χαρακτηρίζεται ως ποινικό αδίκημα στη χώρα μας. Πιθανώς η χρονολόγηση της γέννησης αυτού του φαινομένου, ή μάλλον αυτής της ανθρώπινης συμπεριφοράς, και η μέτρηση της τάσης του στο χρόνο θα ήταν αδύνατη. Γεννήθηκε με τον άνθρωπο και εξελίσσεται μαζί του , αλλάζοντας την έκφρασή του από το «παραδοσιακό» χτύπημα σε πολύ περίπλοκη και δομημένη δυναμική.
Η κατανόηση του γιατί υπάρχει μπορεί να είναι περίπλοκη, θα απαιτούσε μια πραγματεία για τη φιλοσοφία και μια για τη νευροψυχιατρική. Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε τα γενικά χαρακτηριστικά του. Τι είναι αυτό; Πώς εκδηλώνεται; Πώς διαμορφώνεται νομικά στη χώρα μας; Τι σχέση έχει με την ανθρώπινη ψυχή και τη βία; Πόσα είδη κακοποίησης υπάρχουν; Τι πρέπει να κάνετε εάν δείτε ένα επεισόδιο κακοποίησης ζώων;
Οι διάφορες μορφές κακοποίησης ζώων
Η κακοποίηση ζώων μπορεί λανθασμένα να κατανοηθεί μόνο ως ξυλοδαρμός που επιβάλλεται σε ένα ζώο. Είναι μια πράξη που μπορεί να παρουσιαστεί ως άμεση, έκδηλη και σκόπιμη βία αλλά και διαμορφώνεται μέσα από διάφορες άλλες συμπεριφορές και αφορά όλα ανεξαιρέτως τα ζωικά είδη. Η άμεση βία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους και συχνά προκαλεί τραυματισμούς που τεχνικά ορίζονται ως «μη τυχαίοι» που μπορεί να είναι από μώλωπες, κόψιμο, πυροβόλο όπλο, έγκαυμα, δηλητηρίαση κ.λπ.. και δυστυχώς ο κατάλογος είναι ακόμα μακρύς.
Μεταξύ των διαφόρων εκδηλώσεων κακομεταχείρισης υπάρχει, για παράδειγμα, η αμέλεια που ορίζεται ως η μερική ή ολική έλλειψη φροντίδας και προσοχής στις βασικές ανάγκες ενός άλλου ατόμου (π.χ. στέγη, τροφή, ιατρική περίθαλψη, στοργή και κοινωνικές σχέσεις). Είναι πολύ διαφορετικό από την άσκηση άμεσης βίας σε ένα ζώο, αλλά πρέπει να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται ως κακομεταχείριση. Συνήθως προκαλεί δυσφορία και ταλαιπωρία και, σε περίπτωση σοβαρής αμέλειας, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Παραδείγματα είναι ζώα με παθολογικές καταστάσεις χωρίς θεραπεία, έλλειψη κτηνιατρικής πρόληψης, συσσωρευμένη και επικαλυμμένη γούνα, έλλειψη υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής. Μερικές περιπτώσεις είναι σαφείς, αλλά πολύ συχνά άλλες μπορεί να ξεφύγουν από τον κοινό παρατηρητή.
Στη συνέχεια, υπάρχει οργανωμένη κατάχρηση . Ορισμένες δραστηριότητες μπορεί, για παράδειγμα, να είναι οι κυνομαχίες, οι παράνομες ιπποδρομίες και άλλα είδη αγώνων και παραστάσεων ζώων, αλλά και η παράνομη εκτροφή και θανάτωση ζώων για σκοπούς διατροφής, τα οποία αψηφούν οποιαδήποτε κριτήρια καλής διαβίωσης των ζώων, αλλά και την ασφάλεια των τροφίμων . Αυτός ο τύπος εγκλήματος συνδέεται με το οργανωμένο έγκλημα και, ως εκ τούτου, συχνά με άλλα εγκλήματα όπως η εμπορία ναρκωτικών και πυροβόλων όπλων, το ντόπινγκ και τα παράνομα στοιχήματα, που το καθιστούν καυτό στόχο για τον ελληνικό νομοθέτη και τη δικαιοσύνη.
Στη συνέχεια, υπάρχει η τελετουργική κακομεταχείριση που, αν και παρωχημένη και αόρατη, είναι παρούσα στην κοινωνία μας. Αφορά τη χρήση ζώων για θυσίες σε διακριτές απόκρυφες ιδεολογίες όπως ο σατανισμός, η Santeria, το βουντού, η μαγεία ή το Palo Mayombe. Και η σεξουαλική βία είναι επίσης μια άλλη θλιβερή πραγματικότητα που αφορά επίσης τα ζώα, μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικούς τρόπους και σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την προηγούμενη βία που υπέστη ο θύτης αλλά και με την κοινωνική του επικινδυνότητα.
Το «σύνδρομο του Νώε»: σειριακά αποθησαυριστές ζώων («Συνδρομητής ζώων»)
Στη συνέχεια, υπάρχει ένα περίπλοκο φαινόμενο που ορίζεται ως «Σύνδρομο Noé» το οποίο χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση μεγάλου αριθμού ζώων, που συχνά φυλάσσονται σε βρώμικα και στενά περιβάλλοντα , το οποίο γενικά συνδέεται με σοβαρή αμέλεια. Τα ζώα μπορεί να προέρχονται από το εξωτερικό, αλλά είναι συχνά το αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης αναπαραγωγής των ήδη παρόντων. Μπορεί να οριστεί ως ένα παράδοξο, όπου οι θησαυριστές οδηγούνται και παρακινούνται από την αγάπη για τα ζώα με τα οποία δημιουργούν μια ισχυρή σχέση, αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζουν μια πλήρη απουσία κατανόησης του σωματικού και ψυχολογικού τους πόνου. Είναι ένα φαινόμενο που αφορά τη σφαίρα της κακοποίησης των ζώων, αλλά και τη δημόσια υγεία και την κοινωνική σφαίρα, ταξινομώντας το ίδιο ως ψυχιατρική διαταραχή και σχετίζεται με άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως η κοινωνιοπάθεια για παράδειγμα.
Η ψυχολογική κακομεταχείριση των ζώων
Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, υπάρχει και ψυχολογική κακοποίηση . Είναι συναισθηματική κακοποίηση, με τη μορφή μιας σκόπιμης ενέργειας ή αδράνειας που προκαλεί συναισθηματική δυσφορία σε ένα άλλο ον. Η πιο συχνή του μορφή είναι η πρόκληση φόβου και τρόμου στο υποκείμενο που κακοποιείται, κυρίως λόγω απειλών ή τιμωριών που συχνά είναι απρόβλεπτες και χωρίς κίνητρα, υπερβολικές και ασυνεπείς. Το ζώο ζει συνεχώς με αρνητικά συναισθήματα έλλειψης ασφάλειας. Άλλες μορφές ψυχολογικής κακομεταχείρισης μπορεί να περιλαμβάνουν συνεχή πρόκληση, κοινωνική απομόνωση, σκόπιμη εγκατάλειψη και υπερβολικές επιτελεστικές απαιτήσεις και πιέσεις. Μερικά εργαλεία μπορούν να συνοδεύουν την έκφραση ψυχολογικής κακομεταχείρισης, παράδειγμα των οποίων είναι το πολύ γνωστό ηλεκτρικό κολάρο για σκύλους.
Η ορολογία και η ταξινόμηση που χρησιμοποιούνται είναι τεχνικο-λειτουργικής φύσης και δεν αναφέρονται συγκεκριμένα στη νομική γλώσσα, η οποία παρέχει συγκεκριμένους ορισμούς της κακομεταχείρισης και στους οποίους θα εμβαθύνουμε στο επόμενο άρθρο.
