Δεδομένα από περισσότερους από 18.000 σκύλους δείχνουν ότι η γενεαλογία δεν είναι το πεπρωμένο.
Οι λάτρεις των σκύλων έχουν από καιρό υποθέσει ότι η ράτσα ενός σκύλου διαμορφώνει την ιδιοσυγκρασία του. Αλλά μια σαρωτική μελέτη που συγκρίνει τη συμπεριφορά και την καταγωγή περισσότερων από 18.000 σκύλων διαπιστώνει ότι αν και η καταγωγή επηρεάζει τη συμπεριφορά, η φυλή έχει πολύ λιγότερη σχέση με την προσωπικότητα ενός σκύλου από ό,τι γενικά υποτίθεται .
«Όταν υιοθετείς έναν σκύλο με βάση τη ράτσα του, αποκτάς έναν σκύλο που μοιάζει με έναν συγκεκριμένο τρόπο», λέει η συν-συγγραφέας Elinor Karlsson, υπολογιστική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Worcester. “Αλλά όσον αφορά τη συμπεριφορά, είναι μια τύχη της κλήρωσης.”
Αυτό οφείλεται εν μέρει επειδή οι ράτσες είναι κάτι σαν μια σύγχρονη εφεύρεση. Οι άνθρωποι διαμορφώνουν την εμφάνιση και τη συμπεριφορά των σκύλων από τότε που οι οικόσιτοι σκύλοι εξελίχθηκαν για πρώτη φορά από λύκους πριν από περισσότερα από 10.000 χρόνια. Αλλά για το μεγαλύτερο μέρος εκείνου του χρόνου, αυτές οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στην εργασιακή ικανότητα των σκύλων – πόσο καλά εκτρέφουν τα ζώα, προφυλάσσονταν από τον κίνδυνο ή τραβούσαν έλκηθρα, για παράδειγμα.
Οι ράτσες όπως τις σκεφτόμαστε σήμερα – διακριτικοί σκύλοι όπως τα λαγωνικά, τα pug και τα Λαμπραντόρ – είναι υποπροϊόν της πιο πρόσφατης εξελικτικής ανάμειξης. Ξεκινώντας πριν από περίπου 200 χρόνια, οι λάτρεις των σκύλων στη βικτωριανή Αγγλία άρχισαν να εφευρίσκουν ράτσες επιλέγοντας ενεργά τα χαρακτηριστικά του σκύλου που βρήκαν αισθητικά ευχάριστα.
Αυτός ο πειραματισμός δημιούργησε τις σημερινές ράτσες. Τα σύγχρονα καθαρόαιμα σκυλιά ορίζονται από την εμφάνισή τους, αλλά η φυλή θεωρείται επίσης ότι επηρεάζει την ιδιοσυγκρασία. Το American Kennel Club, για παράδειγμα, περιγράφει τα pug ως «άτακτα» και τα Λαμπραντορ ως «στοργικά».
Τα αρχαία γονιδιώματα θερμαίνουν τη συζήτηση για την εξημέρωση σκύλων
Αλλά, όπως επισημαίνει ο Karlsson, «όποιος έχει οκτώ σκύλους από την ίδια ράτσα θα σας πει τα πάντα για τις διαφορετικές προσωπικότητες του». Θέλοντας να κατανοήσουν καλύτερα πώς η φυλή επηρεάζει τη συμπεριφορά, η Karlsson και οι συνεργάτες της ερεύνησαν χιλιάδες ιδιοκτήτες σκύλων για το υπόβαθρο και τις δραστηριότητες των κατοικίδιων τους, από το αν είχαν την τάση να τρώνε γρασίδι μέχρι το πόσο πιθανό ήταν να κυνηγήσουν παιχνίδια. Στη συνέχεια, οι ερευνητές ανέλυσαν την αλληλουχία του DNA ενός υποτμήματος των σκύλων της έρευνας για να δουν εάν η καταγωγή θα μπορούσε να συνδεθεί με τη συμπεριφορά.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι ορισμένα χαρακτηριστικά ήταν πιο κοινά σε ορισμένες ράτσες. Για παράδειγμα, σε σύγκριση με έναν τυχαίο σκύλο, οι γερμανικοί ποιμενικοί κατευθύνονταν πιο εύκολα ενώ τα λαγωνικά, όχι τόσο. Και οι γενετικές μελέτες των συγγραφέων αποκάλυψαν ότι τα σκυλιά μικτής φυλής με μια συγκεκριμένη καταγωγή ήταν πιο πιθανό να ενεργούν με συγκεκριμένους τρόπους. Τα σκυλιά με την καταγωγή του St Bernard, για παράδειγμα, ήταν πιο στοργικά, ενώ τα σκυλιά που κατάγονταν από τα Chesapeake Bay retriever είχαν μια τάση να καταστρέφουν πόρτες.
Μεταξύ των σκύλων που συνεισέφεραν δεδομένα στη νέα μελέτη ήταν η Sandy, της οποίας η κληρονομιά περιλαμβάνει αυστραλιανά βοοειδή (21,4%) και Κόλεϊ (8,6%).
Αλλά, κατά μέσο όρο, η ράτσα εξηγούσε μόνο το 9% περίπου της διακύμανσης στον τρόπο συμπεριφοράς ενός σκύλου, αριθμός «πολύ μικρότερος από ό,τι θα περίμεναν οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου και εμένα», λέει ο Karlsson. Ιδιαίτερα χαμηλή ήταν η σύνδεση μεταξύ της ράτσας και της πιθανότητας ένας σκύλος να επιδείξει επιθετική συμπεριφορά, κάτι που θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιμετωπίζει τις «επικίνδυνες» ράτσες σκύλων, λέει ο Evan MacLean, συγκριτικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα στο Tucson που δεν συμμετείχε στην μελέτη.
«Μιλάμε για ράτσες σαν να είναι κατηγορηματικά διαφορετικές», λέει. «Αλλά στην πραγματικότητα, αυτό δεν ισχύει».
Η γενετική ανάλυση αποκάλυψε 11 περιοχές του γονιδιώματος που συνδέονται με συγκεκριμένες συμπεριφορές. Η τάση να ουρλιάζει, για παράδειγμα, συνδέθηκε με μια περιοχή κοντά σε δύο γονίδια των οποίων τα ανθρώπινα ανάλογα εμπλέκονται στην ομιλία. Η πιο σημαντική σχέση ήταν μεταξύ μιας περιοχής του γονιδιώματος που στους ανθρώπους εμπλέκεται στη γνωστική απόδοση – αλλά στους σκύλους αύξησε την πιθανότητα να κολλήσουν πίσω από αντικείμενα.
Αυτά τα γενετικά χαρακτηριστικά υπάρχουν για πολύ περισσότερο από όσο υπάρχουν οι φυλές, λέει η Kelsey Witt, γενετιστής πληθυσμού στο Πανεπιστήμιο Brown στο Providence του Ρόουντ Άιλαντ. «Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται περίεργο ότι η φυλή δεν είναι καλός προγνωστικός παράγοντας» συμπεριφοράς, λέει. «Αλλά όταν σκέφτεστε πόσο πρόσφατες είναι οι ράτσες, είναι λογικό».
