Κάθε χρόνο, χιλιάδες κατοικίδια ζώα αναπτύσσουν όγκους πολύ παρόμοιους με αυτούς που εντοπίζονται στους ανθρώπους. Παίρνουν φάρμακα που λειτουργούν για τους κυνόδοντες και θα πρέπει να ακολουθήσουν ανθρώπινες θεραπείες.
Η 5χρονη μίξη Labrador retriever πηδάει πάνω-κάτω από το αγαπημένο της σημείο στον καναπέ και περπατά στο σαλόνι με τόση ευκολία, σαν να μην είχε ποτέ μεταστατικό καρκίνο. Οι ιδιοκτήτες της, η Patricia και ο Zach Mendonca, δεν μπορούν ακόμα να πιστέψουν το θαύμα. “Έχει λίγο περισσότερο τράβηγμα στο βήμα της”, λέει η Patricia.
Η Jellybean διαγνώστηκε με καρκίνο των οστών στο πίσω πόδι της σχεδόν πριν από τρία χρόνια. Παρά τον ακρωτηριασμό και τη χημειοθεραπεία, τα καρκινικά κύτταρα εξαπλώθηκαν γρήγορα μέσω του αίματός της στους πνεύμονές της, όπως συμβαίνει στο 90 τοις εκατό των περιπτώσεων στους σκύλους. Ο χρόνος επιβίωσης σε αυτό το στάδιο είναι κατά μέσο όρο δύο μήνες. «Δεν είχαμε ελπίδες να τη θεραπεύσουμε», λέει η Patricia. «Ήμασταν αρκετά συντετριμμένοι.»
Έτσι, τον Νοέμβριο του 2020, οι Mendoncas έγραψαν τον Jellybean σε μια κλινική δοκιμή στο Πανεπιστήμιο Tufts, περίπου μία ώρα οδικώς από το σπίτι τους στο Rhode Island των ΗΠΑ. Η Jellybean έλαβε μια τριάδα χαπιών, χωρίς κόστος, τα οποία οι Mendoncas έβαζαν καθημερινά στις αγαπημένες της λιχουδιές με γεύση κοτόπουλο. Μέχρι τα Χριστούγεννα, οι όγκοι του Jellybean είχαν αρχίσει να συρρικνώνονται και έκτοτε δεν έχουν επανέλθει. Η ανταπόκριση εξέπληξε ακόμη και τους κτηνίατρους που θεραπεύουν το Jellybean και δημιούργησε ελπίδες ότι αυτά τα φάρμακα θα μπορούσαν να βοηθήσουν όχι μόνο άλλους σκύλους, αλλά και ανθρώπους.
Ο καρκίνος των οστών του Jellybean, το οστεοσάρκωμα, επηρεάζει επίσης ανθρώπους —ιδιαίτερα παιδιά και εφήβους. Ευτυχώς, είναι σχετικά σπάνιο: Περίπου 26.000 νέες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται παγκοσμίως κάθε χρόνο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν νέες θεραπείες για περισσότερα από 35 χρόνια, λέει η κτηνίατρος ογκολόγος Amy LeBlanc, και αυτές που είναι διαθέσιμες δεν είναι πολύ αποτελεσματικές. Οι ασθενείς με οστεοσάρκωμα έχουν ποσοστό επιβίωσης μόνο περίπου 30 τοις εκατό εάν τα καρκινικά κύτταρα εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος.
Οι μελέτες σκύλων, όπως η δοκιμή του Jellybean, θα μπορούσαν να αλλάξουν όλα αυτά. Οι καρκίνοι που εμφανίζονται στα κατοικίδια σκυλιά είναι μοριακά και μικροσκοπικά παρόμοιοι με τους καρκίνους στους ανθρώπους — στην περίπτωση του οστεοσαρκώματος, οι ομοιότητες είναι εντυπωσιακές. Όταν συγκρίνονται κάτω από το μικροσκόπιο, ένα δείγμα ιστού σκύλου και ένα δείγμα ανθρώπινου ιστού ενός όγκου δεν διακρίνονται. Όμως, ενώ είναι ευτυχώς σπάνιο στους ανθρώπους, το οστεοσάρκωμα είναι τουλάχιστον 10 φορές πιο συχνό στους σκύλους – πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν τεράστιοι αριθμοί ασθενών με καρκίνο σκύλου εκεί έξω για να βοηθήσουν στην έρευνα και τις δοκιμές φαρμάκων. «Οι οικογένειες και τα σκυλιά που συμμετέχουν είναι ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ για την προώθηση αυτής της έρευνας», λέει η Cheryl London, κτηνίατρος ογκολόγος στο Cummings School of Veterinary Medicine του Πανεπιστημίου Tufts που θεραπεύει τον Jellybean.
Είναι σημαντικό ότι οι σκύλοι δεν υπόκεινται στους ίδιους ομοσπονδιακούς κανονισμούς που περιορίζουν τις επιλογές θεραπείας για τους ανθρώπους. Οι κτηνίατροι είναι πολύ πιο ελεύθεροι να χρησιμοποιούν υπάρχοντα φάρμακα εκτός ετικέτας έναντι ασθενειών για τις οποίες δεν υπάρχουν επί του παρόντος καλές θεραπείες. Συνολικά, αυτό κάνει πιο γρήγορες και φθηνότερες κλινικές δοκιμές.
Τέτοιες δοκιμές αποτελούν μέρος της πρωτοβουλίας Cancer Moonshot που ξεκίνησε εκ νέου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πέρυσι και για την οποία ζήτησε από το Κογκρέσο να χορηγήσει επιπλέον 2,8 δισεκατομμύρια δολάρια στον προϋπολογισμό του 2024. «Έχουν σχεδιαστεί για να καλύψουν ένα κενό γνώσης που δεν καλύπτεται επαρκώς από παραδοσιακές μελέτες σε ποντίκια ή από δεδομένα που δεν μπορούν ακόμη να συγκεντρωθούν εύκολα σε ανθρώπους», λέει ο LeBlanc, ο οποίος διευθύνει το Πρόγραμμα Συγκριτικής Ογκολογίας στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ. Το πρόγραμμα επιβλέπει κλινικές δοκιμές σε σκύλους με καρκίνο, οι οποίες πραγματοποιούνται από την Tufts και άλλα 21 κτηνιατρικά πανεπιστήμια στις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Εκτός από το γεγονός ότι πολλά σκυλιά προσβάλλονται από καρκίνο και θεραπεύονται κάθε χρόνο, είναι επίσης πιο κατάλληλα για μελέτες από τα ποντίκια εργαστηρίου. Οι όγκοι εμφανίζονται φυσικά στους σκύλους και εκτίθενται σε ένα παρόμοιο περιβάλλον διαβίωσης με τους ανθρώπους . Συγκριτικά, οι ερευνητές εκτρέφουν και διατηρούν ποντίκια σε κλουβιά και μελετούν την εξάπλωση και τη θεραπεία του καρκίνου υπό τεχνητές συνθήκες, με ένεση στα ποντίκια με κακοήθη κύτταρα. Επιπλέον, η επιταχυνόμενη διάρκεια ζωής των σκύλων μπορεί να βοηθήσει τους ερευνητές να δουν τα αποτελέσματα πιο γρήγορα από ό,τι σε μια ανθρώπινη μελέτη.
Οι σκύλοι επίσης ανταποκρίνονται στις θεραπείες με παρόμοιους τρόπους με τους ανθρώπους, όπως έχουν δείξει αρκετές κλινικές μελέτες τα τελευταία χρόνια. Το 2019, επιστήμονες στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο ολοκλήρωσαν μια δοκιμή 28 σκύλων με οστεοσάρκωμα που είχε εξαπλωθεί στους πνεύμονες. Εκτός από ένα εμπορικά διαθέσιμο φάρμακο για τον καρκίνο, συνταγογράφησαν στους σκύλους ένα κοινό φάρμακο για την αρτηριακή πίεση, τη λοσαρτάνη, το οποίο δρα στο ανοσοποιητικό σύστημα εμποδίζοντας τη στρατολόγηση ενός τύπου λευκών αιμοσφαιρίων που διεγείρει την ανάπτυξη του όγκου. Τρία χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι αυτό το ζευγάρι φαρμάκων είχε βοηθήσει στη συρρίκνωση ή τη σταθεροποίηση των όγκων του πνεύμονα στο 50 τοις εκατό των σκύλων. (Η Jellybean τα λαμβάνει μαζί με ένα τρίτο φάρμακο, που δεν έχει ακόμη εγκριθεί για ανθρώπους, ως μέρος μιας παράλληλης μελέτης στο Πανεπιστήμιο Tufts.)
Ήδη αυτή η έρευνα για τη λοσαρτάνη έχει αρνητικές επιπτώσεις στους ανθρώπους. Περίπου 40 παιδιά με ανθεκτικό ή υποτροπιάζον οστεοσάρκωμα λαμβάνουν τώρα λοσαρτάνη και το ανθρώπινο ισοδύναμο του φαρμάκου για τον καρκίνο του σκύλου για να καθοριστεί η ασφάλεια και το εύρος δόσης της θεραπείας. Είναι ένα πολλά υποσχόμενο βήμα, αλλά σύμφωνα με τον Steve Dow, κτηνίατρο και διευθυντή του Κέντρου Ανοσολογικής και Αναγεννητικής Ιατρικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, είναι πολύ νωρίς για να γίνει μια αξιολόγηση του αντίκτυπου που θα μπορούσε να έχει στους ανθρώπους, επειδή η ανθρώπινη δοκιμή «δεν είναι στο εύρος των υψηλών δόσεων ακόμα, όπου είδαμε δραστηριότητα σε σκύλους».
Αλλά μια άλλη κλινική δοκιμή, που περιλαμβάνει ένα πειραματικό εμβόλιο , είναι ήδη ένα βήμα παραπέρα: επιστήμονες και γιατροί δοκιμάζουν πόσο αποτελεσματικό είναι το βακτήριο Listeria monocytogenes στη θεραπεία ασθενών με ανθρώπινο οστεοσάρκωμα. Αυτό το δυσάρεστο βακτήριο προκαλεί συνήθως τροφική δηλητηρίαση, αλλά στην εξασθενημένη του μορφή διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα. Στους σκύλους, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν αποδειχθεί ότι περιπολούν το σώμα μετά τον εμβολιασμό και καταστρέφουν τυχόν καρκινικά κύτταρα που έχουν απομείνει μετά τη συμβατική θεραπεία. Η μελέτη για να διαπιστωθεί εάν συμβαίνει το ίδιο στους ανθρώπους πρόκειται να ολοκληρωθεί αργότερα φέτος.
Ο LeBlanc είναι ενθουσιασμένος με τα αποτελέσματα αυτών των δοκιμών. Αλλά, λέει, η δουλειά του σκύλου που επιβλέπει το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου βοηθά επίσης τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τον καρκίνο γενικά. Οι εξετάσεις αίματος και οι επακόλουθες αναλύσεις DNA, για παράδειγμα, παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τα γονίδια που οδηγούν την ανάπτυξη και την ανάπτυξη των καρκίνων. «Είμαστε έτοιμοι να δημοσιεύσουμε έναν σημαντικό όγκο δεδομένων φέτος και να δείξουμε τι μπορούμε να μάθουμε για τα σκυλιά με οστεοσάρκωμα – όπου μοιράζονται βασικές ομοιότητες, αλλά και πού διαφέρουν», λέει.
Οι ιατρικές εταιρείες έχουν επίσης αναγνωρίσει τις δυνατότητες των δεδομένων για τον καρκίνο των κατοικίδιων ζώων, ειδικά στον τομέα της ιατρικής ακριβείας , όπου οι ασθενείς λαμβάνουν εξατομικευμένες θεραπείες που στοχεύουν σε μεταλλάξεις που προκαλούν καρκίνο και είναι ειδικά για τα γονίδιά τους. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση θεωρείται το ιερό δισκοπότηρο της θεραπείας του καρκίνου – αλλά βασίζεται στην ανάλυση τεράστιων ποσοτήτων γενετικών πληροφοριών. Η απόκτηση αρκετών δεδομένων για την αξιόπιστη πρόβλεψη της απόδοσης ενός φαρμάκου είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις όσον αφορά την ανάπτυξη μιας νέας θεραπείας για τον καρκίνο, λέει ο Τζέιμς Ζου, επίκουρος καθηγητής επιστήμης βιοϊατρικών δεδομένων στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, ο Zou και οι συνεργάτες του, σε συνεργασία με την One Health Company, η οποία επικεντρώνεται στην ιατρική ακριβείας, έδειξαν ότι οι σκύλοι μπορούν να επεκτείνουν τη δεξαμενή χρήσιμων κλινικών δεδομένων. Με τη βοήθεια ενός μοντέλου υπολογιστή, η ομάδα συνέκρινε τις γενετικές μεταλλάξεις και τα αποτελέσματα θεραπείας σκύλων με καρκίνο. Χρησιμοποίησαν ένα σύνολο δεδομένων από σχεδόν 800 σκύλους που έλαβαν θεραπεία για διαφορετικούς τύπους καρκίνου σε αμερικανικές κτηνιατρικές κλινικές και των οποίων ο ιστός όγκου είχε προσδιοριστεί για την ανίχνευση μεταλλάξεων. Με βάση μια σύγκριση με δεδομένα από έναν μικρό αριθμό μελετών σε ανθρώπους, η ομάδα διαπίστωσε ότι οι σκύλοι και οι άνθρωποι που έχουν παρόμοιες γενετικές μεταλλάξεις και λαμβάνουν παρόμοιες θεραπείες έχουν παρόμοια κλινικά αποτελέσματα, δείχνοντας έτσι ότι τα δεδομένα σκύλων μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη φαρμάκων για ανθρώπους.
Μόλις οι ερευνητές αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα σύνολο δεδομένων σκύλων όπως αυτό και αναλύσουν ποιοι συνδυασμοί γονιδίων-φαρμάκων φαίνεται να είναι αποτελεσματικοί σε σκύλους, τα υπάρχοντα φάρμακα θα μπορούσαν στη συνέχεια να επαναχρησιμοποιηθούν ή να αναπτυχθούν περαιτέρω για ανθρώπινη χρήση χωρίς να χρειάζεται να ξεκινήσουν από την αρχή. Ο παραδοσιακός αγωγός ενός μόνο αντικαρκινικού φαρμάκου διαρκεί τουλάχιστον 10 χρόνια και κοστίζει δισεκατομμύρια δολάρια , εν μέρει επειδή η στρατολόγηση αρκετών ανθρώπων για κλινικές δοκιμές είναι τόσο δύσκολη, χρονοβόρα και δαπανηρή. Η εφαρμογή της μηχανικής μάθησης στα δεδομένα του καρκίνου του σκύλου θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία.
Αυτό θα χρειαστεί για να επιτευχθεί το συνολικό όραμα του Προέδρου Μπάιντεν για τον καρκίνο. Θέλει να μειώσει τα ποσοστά θνησιμότητας που σχετίζεται με τον καρκίνο κατά τουλάχιστον 50 τοις εκατό τα επόμενα 25 χρόνια. Αυτό θα απαιτήσει πρόοδο όχι μόνο στους πιο θανατηφόρους αλλά και στους πιο σπάνιους ανθρώπινους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων αυτών των οστών, των λεμφαδένων και του εγκεφάλου, όπου η κλινική τεχνογνωσία εξακολουθεί να λείπει και οι φαρμακευτικές εταιρείες είχαν λιγότερα κίνητρα για τη διεξαγωγή δοκιμών, επειδή η πιθανή αγορά είναι μικρή . Οτιδήποτε μπορεί να μειώσει το κόστος των δοκιμών φαρμάκων για αυτές τις καταστάσεις θα είναι πολύ χρήσιμο.
Ο LeBlanc πιστεύει ότι η έρευνα του Zou υπογραμμίζει την υπόσχεση της ιατρικής ακριβείας και θέτει τη βάση για μελέτες παρακολούθησης στις οποίες συνταγογραφούνται φάρμακα σε σκύλους σε ελεγχόμενο περιβάλλον και συλλέγονται δεδομένα για μια χρονική περίοδο. Αλλά θα ήθελε να δει η έρευνα και η ανάπτυξη φαρμάκων να συνεχίσουν να καθοδηγούνται από την αρχή ότι τα σκυλιά με καρκίνο δεν είναι απλώς υποκείμενα μελέτης, αλλά πρώτα και κύρια οι ίδιοι οι ασθενείς. «Η φροντίδα και η ευημερία τους καθώς μας βοηθούν σε αυτό το ταξίδι θα είναι πάντα η πρώτη μας προτεραιότητα», λέει.
Αυτή είναι επίσης η κορυφαία προτεραιότητα για τους ιδιοκτήτες της Jellybean. Είναι το μόνο από τα 23 σκυλιά που είναι ακόμα ζωντανό αφού έλαβε την ίδια θεραπεία στο πλαίσιο της δοκιμής του Πανεπιστημίου Tufts. Ο διάμεσος χρόνος επιβίωσης ήταν περίπου πέντε μήνες. «Η δουλειά που έχει κάνει ο Tufts και η επιστήμη πίσω από αυτό έχουν αγγίξει τη ζωή μας τόσο έντονα και έσωσαν τον σκύλο μας», λέει η Patricia. Χαίρεται που γνωρίζει ότι η συνεχιζόμενη θεραπεία και οι τακτικοί έλεγχοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν άλλους σκύλους και ανθρώπους στο μέλλον. «Αλλά σε καθημερινή βάση, είναι απλώς το γεγονός ότι είναι ακόμα μαζί μας».
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το pet-sitting.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
