Οι ρικετσιώσεις είναι ασθένειες που προκαλούνται από ρικετσιίες, gram αρνητικά μικρόβια που μεταδίδονται σε σκύλους και ανθρώπους από φορείς, όπως τα τσιμπούρια και οι ψείρες. Ορισμένες ρικετσιώσεις μπορεί να είναι θανατηφόρες εάν δεν διαγνωστούν έγκαιρα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, κακουχία, κόπωση και δερματικές βλάβες. Η οριστική διάγνωση είναι εργαστηριακή και η θεραπεία βασίζεται σε αντιβιοτικά.
Οι ρικετσιώσεις είναι ασθένειες που προκαλούνται από gram-αρνητικά μικρόβια , τα οποία μεταδίδονται σε σκύλους και ανθρώπους από φορείς, όπως τα τσιμπούρια και οι ψείρες. Υπάρχουν πολλά γένη που προκαλούν ασθένεια, συμπεριλαμβανομένου του Ehrlichia canis , που προκαλεί συχνή ασθένεια στους σκύλους. Στους ανθρώπους, οι ρικετσιώσεις μπορεί να είναι θανατηφόρες εάν δεν διαγνωστούν έγκαιρα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από μια περίοδο επώασης και περιλαμβάνουν πυρετό, κακουχία, κόπωση και σε ορισμένες περιπτώσεις δερματικές βλάβες. Η οριστική διάγνωση είναι εργαστηριακή, με την ανίχνευση αντισωμάτων ή/και του αιτιολογικού παράγοντα ή των αντιγόνων του. Η θεραπεία βασίζεται σε αντιβιοτικά.
Αιτίες ρικετσιώσεων
Οι Rickettsiae είναι μια υποομάδα στην οποία ανήκουν τα gram αρνητικά μικρόβια , τα οποία ζουν υποχρεωτικά στα κύτταρα του οργανισμού ξενιστή. Είναι πολύ μικρά βακτήρια, τα οποία γενικά έχουν σχήμα ράβδου. Αναπαράγονται ενδοκυτταρικά και γενικά ζουν σε ορισμένα κύτταρα του αίματος. Ο κύκλος τους αναπτύσσεται σε έναν σπονδυλωτό οργανισμό με μια φάση σε ένα αρθρόποδο.
Οι Rickettsiae είναι υπεύθυνες για ρικετσιώσεις σε ζώα και ανθρώπους, σοβαρές ασθένειες που μπορεί να είναι θανατηφόρες εάν δεν διαγνωστούν σωστά. Τα κυριότερα παθογόνα είδη είναι:
Rickettsia prowazekii , μεταδιδόμενη από ψείρες, υπεύθυνη για τον τύφο στους ανθρώπους.
Rickettsia rickettsii , ευρέως διαδεδομένη στην αμερικανική ήπειρο αλλά όχι στην Ελλάδα, υπεύθυνη για τον κηλιδωτό πυρετό στο Βραχώδες Όρος στους ανθρώπους. Σε σκύλους προκαλεί πυρετό.
Το Rickettsia conori , που υπάρχει στην Ευρώπη και την Ελλάδα, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στις νότιες και νησιωτικές περιοχές. Μεταδίδεται από ένα τσιμπούρι ( Riphicephalus sanguineus ) και προκαλεί στον άνθρωπο μεσογειακό πυρετό.
Το γένος Ehrlichia ανήκει επίσης στην υποομάδα Rickettsiae , η οποία περιλαμβάνει μικρόβια που εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο και μεταδίδονται μέσω των κροτώνων. Η Ehrlichia canis είναι ο αιτιολογικός παράγοντας της Ερλιχίωσης , μιας ευρέως διαδεδομένης ασθένειας στους σκύλους, η οποία μεταδίδεται από ένα μολυσμένο τσιμπούρι ( Riphicefalus sanguineus ). Κατά τη διάρκεια του γεύματος αίματος, το τσιμπούρι μεταφέρει το μικρόβιο στον σκύλο, ο οποίος αναπτύσσει τη νόσο μέσα σε εβδομάδες. Η Ehrlichia εντοπίζεται σε ορισμένα κύτταρα του αίματος σχηματίζοντας συσσωματώματα (morulae), τα οποία μπορούν επίσης να επισημανθούν με οπτικό μικροσκόπιο. Αυτή η ασθένεια μπορεί επίσης να μεταδοθεί από τα τσιμπούρια στον άνθρωπο. Έχει επίσης αναφερθεί ασθένεια που προκαλείται από Ehrlichia platys , η οποία προκαλεί κυκλική μείωση των αιμοπεταλίων στους σκύλους.
Συμπτώματα ρικετσιώσεων
Οι Rickettsiae είναι υπεύθυνες για διάφορες ασθένειες, με συγκεκριμένα συμπτώματα:
Ανθρώπινος τύφος , μια μολυσματική ασθένεια που εκδηλώνεται, μετά από περίοδο επώασης έως και 10 ημερών, κυρίως με πυρετό, πόνο στο κεφάλι και γενική κακουχία. Οι ροζ κηλιδοβλατιώδεις βλάβες εμφανίζονται συνήθως στην επιφάνεια του δέρματος, γενικά κάτω από τις μασχάλες και στον κορμό. Η σπληνομεγαλία μπορεί επίσης να σχετίζεται. Στους νέους η νόσος μπορεί να έχει υπεροξεία πορεία και να εκδηλωθεί με κατάρρευση και καρδιαγγειακή ανεπάρκεια.
Ο πυρετός των κουμπιών , που ονομάζεται επίσης και μεσογειακός πυρετός των κουμπιών, ο οποίος εκδηλώνεται, μετά από περίοδο επώασης περίπου μιας εβδομάδας, με πυρετό και εμφάνιση δερματικών βλαβών στα κάτω και άνω άκρα, σημάδι φλεγμονής των μικρών αιμοφόρων αγγείων (αγγειίτιδα). Μπορεί επίσης να υπάρχει έλκος εκεί που δάγκωσε το τσιμπούρι. Τα συμπτώματα δεν είναι σοβαρά, αλλά μερικές φορές, εάν το άτομο έχει άλλες ασθένειες, η πορεία μπορεί να επιδεινωθεί.
Κηλιδωτός πυρετός Rocky Mountain , ο οποίος εκδηλώνεται με αυξημένη θερμοκρασία σώματος, βήχα, ναυτία, έμετο, πονοκέφαλο, γαστρικό και μυϊκό πόνο, ανορεξία. Ένα δερματικό εξάνθημα εμφανίζεται συνήθως σε πολλές ανατομικές περιοχές μέσα σε λίγες ημέρες από τη μόλυνση. Οι δερματικές βλάβες μπορεί να εμφανίζονται ως μικρές κοκκινωπές κουκκίδες ή να έχουν διαφορετικά σχήματα όπως κηλίδες. Με την πάροδο του χρόνου, οι δερματικές βλάβες μπορεί να εξελιχθούν σε νέκρωση και ως εκ τούτου να γίνουν περίπλοκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα που επηρεάζονται από αυτή τη νόσο μπορεί να υποστούν νέκρωση και να υποστούν ακρωτηριασμό των προσβεβλημένων άκρων και/ή μερών.
Η ερλιχίωση του σκύλου , η οποία μπορεί να εκδηλωθεί σε οξεία μορφή που χαρακτηρίζεται από πυρετό, ρινικές εκκρίσεις, λήθαργο, αύξηση του όγκου των λεμφαδένων και του σπλήνα και απώλεια βάρους. Αυτή η οξεία φάση μπορεί να διαρκέσει έως και μια εβδομάδα. Η ερλιχίωση μπορεί να εξελιχθεί σε υποξείες και χρόνιες κλινικές μορφές όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι σε θέση να εξαλείψει το μικρόβιο. Οι χρόνιες μορφές μπορεί να διαρκέσουν χρόνια και τα συμπτώματα χαρακτηρίζονται από αιμορραγικά φαινόμενα (πετέχειες, ρινορραγίες) λόγω μεταβολής των αιμοπεταλίων, αναιμία, ανοσοκαταστολή, απώλεια βάρους, πιθανές οφθαλμικές βλάβες (ραγοειδίτιδα) και εκτεταμένη χωλότητα λόγω πολυαρθρίτιδας.
Ερλιχίωση λόγω E. platys , που προκαλεί πυρετό, διάχυτες αιμορραγίες του δέρματος και των βλεννογόνων, θρομβοπενία και ραγοειδίτιδα.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ρικετσιώσης βασίζεται στο κλινικό ιστορικό του ασθενούς , στα συμπτώματα και σε συγκεκριμένες έρευνες , που στοχεύουν στην άμεση ανάδειξη του μικροβίου που ευθύνεται για τη νόσο ή της παρουσίας συγκεκριμένων αντισωμάτων ή/και αντιγόνων μέσω ειδικών εξετάσεων. Οι εξετάσεις μπορούν να δώσουν θετικά αποτελέσματα μετά από μια ορισμένη περίοδο.
Οι σκύλοι που προσβάλλονται από ερλιχίωση έχουν τυπικά μεταβολή των αιμοπεταλίων, η οποία μπορεί να ανιχνευθεί με την εξέταση αίματος, και αύξηση σε ορισμένες πρωτεΐνες του πλάσματος (σφαιρίνες). Μπορεί να υπάρχει αίμα στα ούρα.
Θεραπεία και πρόληψη
Η θεραπεία της ρικετσιώσης πρέπει να είναι έγκαιρη και να βασίζεται στη χορήγηση αντιβιοτικών που σκοτώνουν τα μικρόβια. Η πρόγνωση είναι εξαιρετική.
Για την πρόληψη, είναι απολύτως απαραίτητο να αποφευχθεί η προσβολή από τσιμπούρια σε σκύλους με τη χρήση φυτοφαρμάκων σε διάφορα σκευάσματα . Εάν παρατηρήσετε την παρουσία τσιμπουριών στο τρίχωμα του ζώου, πρέπει να τα αφαιρέσετε με τον πιο κατάλληλο τρόπο.
