Αγάπη, στοργή, εκτίμηση, σεβασμός αλλά και φόβος και τρόμος. Τα σκυλιά βιώνουν ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων για εμάς: η καθημερινότητα μαζί τους αλλά και η επιστήμη το μαρτυρεί.
Μια ανταλλαγή άτονων ματιών: ένα άτομο και ο σκύλος του που στην οικειότητα μοιράζονται το ίδιο αίσθημα εμπιστοσύνης, σεβασμού, στοργής και αγάπης . Ναι, το βιώνουν και οι δύο: όχι μόνο εμείς οι άνθρωποι αλλά και αυτό το ίδιο το ζώο που πάντα μας συνόδευε και που μαζί μας ακολούθησε μια πολύ παρόμοια πορεία εξέλιξης, τόσο που σήμερα μιλάμε επιστημονικά για «συνεξέλιξη». μεταξύ ένας σοφός άνθρωπος και ένα γνώριμο λυκόσκυλο. Μια μακροχρόνια σχέση χιλιάδων χρόνων που οδήγησε στη σχέση που έχετε εσείς που διαβάζετε αυτό το άρθρο και με αυτόν τον «σκύλο» που είναι δίπλα σας.
Αυτή η σύντομη εισαγωγή βασίζεται σκόπιμα στα θετικά συναισθήματα που νιώθει ένας σκύλος απέναντι στην ανθρώπινη αναφορά του και που το εξαιρετικά κοινωνικό είδος έχει γενικά προς τους ανθρώπους. Αλλά αυτά που νιώθουν οι σκύλοι για τους ανθρώπους δεν είναι απλώς «όμορφα συναισθήματα» : υπάρχουν άτομα που τα φοβούνται και είναι επιφυλακτικά με το είδος τους και άλλα που, σε μια ανισόρροπη σχέση, αλλά στην οποία καταπιέζονται και κακομεταχειρίζονται, φοβούνται αν όχι τρομοκρατούνται .
Οι σκύλοι βιώνουν όλο το φάσμα των λεγόμενων «πρωταρχικών συναισθημάτων» (θυμός, χαρά, λύπη, αηδία και φόβος), ξέρουν επίσης πώς να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά μας και επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι έχουν την ικανότητα να βιώνουν περίπλοκα («δευτερεύοντα») συναισθήματα όπως η ζήλια. Και όλο αυτό το φάσμα των συναισθημάτων εκφράζεται απέναντί μας, ανάλογα με το είδος της σχέσης και το άτομο που τα νιώθει.
Στοργή και αγάπη
Η στοργή και η αγάπη για εμάς τους ανθρώπους έχουν διαφορετικές σημασίες, αν και όταν μιλάμε για το συναίσθημα που μας δένει με τα σκυλιά συνήθως μιλάμε για αγάπη. Απομακρυνόμενοι από αυτό το ανθρωποκεντρικό όραμα, είναι ίσως καλό να καταλάβουμε τι νιώθει ένας σκύλος για να μιλήσουμε για στοργή και να κάνουμε δικό μας τον ορισμό του Treccani για να κατανοήσουμε την αξία που μας επιφυλάσσουν οι φίλοι μας: «Η στοργή είναι ένα αίσθημα τρυφερότητας και ευεξίας , προσκόλλησης που δένει δύο ή περισσότερα άτομα ή που νιώθει κανείς προς κάποιον» .
Επιδεικνύοντας την προδιάθεση των σκύλων να νιώθουν στοργή (ή αγάπη, αν προτιμάτε!) για το άτομο με το οποίο μοιράζονται τη ζωή τους, υπάρχει μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου που έδειξε ότι οι σκύλοι αντιλαμβάνονται συνεχώς τη συναισθηματική μας κατάσταση . Κάποιοι μετά ανησυχούν μήπως μας δώσουν παρηγοριά , ανακουφίζοντας τη λύπη μας, για παράδειγμα, γλείφοντας το χέρι μας, μοιράζοντας το αγαπημένο τους παιχνίδι μαζί μας ή απλώς όντας σωματικά κοντά μας.
Και πάλι, αν δεν επαρκούν τα εμπειρικά δεδομένα που θα επιβεβαίωνε αμέσως κάθε σύντροφος, δηλαδή ότι είναι προφανές ότι ένας σκύλος «μας κάνει πολύ καλό» , η επιστήμη για άλλη μια φορά έρχεται να μας σώσει. Μια ομάδα στο Πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα της Τζόρτζια , ακολούθησε μια κλινική προσέγγιση για τη μελέτη της συναισθηματικής κατάστασης των σκύλων . Χρησιμοποιώντας μαγνητική τομογραφία (MRI), οι ειδικοί εξέθεσαν τα σκυλιά σε ορισμένες οσμές και στη συνέχεια σάρωση του εγκεφάλου τους. Οι αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου έδειξαν ότι όταν ένας σκύλος μύριζε το γνώριμο άρωμα του πρωτεύοντος ανθρώπου του, ενεργοποιήθηκε το «κέντρο ανταμοιβής» του εγκεφάλου (κερκοφόρος πυρήνας). Ο κερκοφόρος πυρήνας περιέχει πολλούς υποδοχείς για την ντοπαμίνη (ένας νευροδιαβιβαστής που ονομάζεται επίσης «ορμόνη της ευτυχίας») και «ανάβει» όταν εκτίθεται σε ευχάριστες εμπειρίες, τόσο στον εγκέφαλο του ανθρώπου όσο και στον εγκέφαλο του σκύλου. Μια παρόμοια αντίδραση, στην πραγματικότητα, εμφανίζεται και στους ανθρώπους όταν εμφανίζονται φωτογραφίες ανθρώπων που αγαπάμε .
Σε μια άλλη έρευνα που διεξήχθη στη Βουδαπέστη , οι ειδικοί μελέτησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα των σκύλων όταν ακούνε τις φωνές των ανθρώπων με τους οποίους μοιράζονται τη ζωή τους. Το αποτέλεσμα ήταν οι περιοχές της ευτυχίας να φωτίζονται πάντα , όπως συμβαίνει και στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Για να παραμείνουμε στο επιστημονικό πεδίο, πρέπει να θυμόμαστε ότι παρόλο που τα συναισθήματα φαίνονται να είναι μέρος μιας σφαίρας που εμείς οι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε ως αιθέρια και ακατανόητη, αντίθετα έχουν μια «χημική σημασία», θα λέγαμε, δηλαδή, είναι το αποτέλεσμα αυτού, φυσιολογικά συμβαίνει μέσα μας αλλά και σε άλλα είδη. Συγκεκριμένα, υπάρχει μια ορμόνη που ονομάζεται ωκυτοκίνη και η οποία ονομάζεται επίσης «ορμόνη της αγάπης» . Όταν ένας άνθρωπος και ένας σκύλος έχουν μια βαθιά σχέση, την απελευθερώνουν και οι δύο. Αυτό αποδείχθηκε σε μια επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Azabu στην Ιαπωνία και συμβαίνει ιδιαίτερα όταν υπάρχει αυτή η βαθιά και οικεία ανταλλαγή ματιών που αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου.
Εμπιστοσύνη
Η εμπιστοσύνη, στην πραγματικότητα, είναι η θεμελιώδης βάση για να νιώθει ο σκύλος στοργή ή αγάπη προς εμάς. Ξεκινήσαμε αυτή τη λίστα μιλώντας για την αγάπη, το «αίσθημα συναισθημάτων», αλλά αν ο σκύλος δεν αισθάνεται ασφαλής, είναι σίγουρο ότι το άτομο με το οποίο μοιράζεται τη ζωή του είναι ειλικρινές απέναντί του και ότι οι πράξεις του αποσκοπούν στην πραγματοποίηση του ψυχοσωματικές ανάγκες, του είναι δύσκολο να «αγαπήσει άνευ όρων», όπως λέγεται συχνά.
Αυτό το βήμα είναι πολύ λεπτό για να το καταλάβεις γιατί είναι απαραίτητο, πρώτα απ’ όλα, να καταλάβεις ότι η επιλογή στο χτίσιμο μιας σχέσης είναι αμοιβαία. Ένας σκύλος πρέπει να εμπιστεύεται την ανθρώπινη αναφορά του, διαφορετικά δεν θα είναι ποτέ ένας ευτυχισμένος σκύλος και ποτέ δεν θα έχει αυτό το αίσθημα γαλήνης απέναντί μας που υπαγορεύεται ακριβώς από μια συνθήκη αγάπης ή στοργής που μπορεί πραγματικά να οριστεί ως τέτοια.
Η σχέση εμπιστοσύνης για έναν σκύλο είναι μια σχέση που βασίζεται ακριβώς στην ασφάλεια, όχι μόνο στην παρατήρηση ότι το άτομο δεν θέλει να τον βλάψει: ο άνθρωπος πρέπει να έχει τις δεξιότητες να διαχειρίζεται ορισμένες καταστάσεις και να αξίζει την εμπιστοσύνη του. Ένας σκύλος ξέρει αν μπορεί να βασιστεί σε εμάς ή αν πρέπει να πάρει αποφάσεις που δεν είμαστε σε θέση να πάρουμε. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: σε μια κατάσταση αντιληπτού κινδύνου, είτε είναι πραγματικός είτε όχι για εμάς τους ανθρώπους, όπως μπορεί να είναι για ένα κουτάβι που πρέπει να περάσει πάνω από μια σχάρα στο δρόμο τις πρώτες φορές, βασιζόμενος στις οδηγίες του ατόμου θα είναι μία από τις πιθανές λύσεις και εάν η τελευταία είναι σε θέση να δώσει την απαραίτητη συναισθηματική -αλλά και πρακτική- υποστήριξη, δημιουργείται ένα από τα πρώτα βήματα για να μας διαπιστεύσει ο σκύλος ως άτομο επικοινωνίας του.
Είναι απλώς ένα παράδειγμα του ταξιδιού στη σχέση ενός σκύλου και ενός ανθρώπου που επιλέγουν αμοιβαία αν και πώς θα εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον και, όταν η εμπιστοσύνη γίνεται πραγματικότητα, ο φίλος μας μας κάνει να το καταλάβουμε τέλεια. Είμαστε, στην πραγματικότητα, το κέντρο του ενδιαφέροντός του από το οποίο μπορεί ακόμη και να απομακρυνθεί, σε μια υγιή σχέση, στο οποίο όμως επιστρέφει γιατί είναι σίγουρος ότι ο άνθρωπος του θα μπορεί πάντα να τον υποδέχεται και, αν χρειαστεί, να τον κατευθύνει.
Υπήρξαν επίσης διάφορες επιστημονικές έρευνες για το θέμα της εμπιστοσύνης. Ο Stanley Coren , ειδικότερα, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας και ειδικός στην ηθολογία των σκύλων, έχει υπολογίσει ότι η νοημοσύνη ενός σκύλου είναι τόσο περίπλοκη όσο αυτή ενός παιδιού 2,5 ετών και αυτή η σύγκριση είναι χρήσιμη για την κατανόηση του πόσο ζωτικής σημασίας είναι ο ρόλος Η εμπιστοσύνη προς αυτούς που μας φροντίζουν είναι για εμάς τους ανθρώπους σε αυτή την ηλικία. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature και διεξήχθη επίσης στη Βουδαπέστη στο Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd, όπου υπάρχει ένα τμήμα που μελετά την ηθολογία του σκύλου, έδειξε ότι τα κουτάβια σκυλιών εμπιστεύονται διαισθητικά τους ανθρώπους συντρόφους με τον ίδιο τρόπο που εμπιστεύονται τους σκύλους. Αυτή η πτυχή, ωστόσο, δεν μπορεί να γενικευτεί (όπως όλα τα άλλα, άλλωστε): πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι κάθε σκύλος είναι ένα θέμα από μόνο του και ότι πολλά εξαρτώνται επίσης από την προσέγγιση της μητέρας και τις διδασκαλίες της.
Σεβασμός
Τα σκυλιά δεν μας αγαπούν περισσότερο ή λιγότερο αν είμαστε έγκυροι, αλλά σίγουρα μας σέβονται αν είμαστε έγκυροι. Άλλωστε, το βήμα από την εμπιστοσύνη στον σεβασμό είναι σύντομο ενώ υπάρχει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο να «εξουσιάζεις» έναν σκύλο και να αποκτάς από αυτόν αυτό που ήρεμα μπορούμε να ορίσουμε ως «εκτίμηση».
Πολλοί άνθρωποι, πάλι, με περηφάνια λένε: « Ο σκύλος μου με σέβεται » και δείχνουν ικανοποίηση για τη «μη σχέση» που έχουν με ένα θέμα που στην πραγματικότητα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, δείχνει απέναντί τους -όσο καλό του αρέσει. – τι είναι φόβος. Ένας σκύλος που συχνά ορίζεται ως «ευγενικός» επειδή μένει στη θέση του, δεν γαβγίζει, περπατά με τον ρυθμό του χειριστή του, δεν είναι σκύλος που σέβεται το άτομο στο οποίο ανήκει. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ένας ανασταλτικός σκύλος, συνηθισμένος να ανταποκρίνεται σε εντολές που, για όσους δεν γνωρίζουν ή απλά δεν βλέπουν τα κίνητρά του, αποδεικνύονται σωστές συμπεριφορές. Όπως έγραψε ο εκπαιδευτής σκύλων: «Η ηγεσία σε έναν σκύλο εκφράζεται κυρίως μέσω της ικανότητας να διαχειρίζεται τις κοινωνικές του σχέσεις με ισορροπημένο τρόπο. Ένας ηγέτης τείνει πάντα να έχει μια ειρηνική συνάντηση με έναν άγνωστο γιατί έχει αυτοπεποίθηση και αφήνει τη χρήση βίας ως την τελευταία επιλογή και όχι την πρώτη».
Φόβος, φόβος και τρόμος
Και εδώ βρισκόμαστε στο πιο οδυνηρό σημείο του τι μπορούν να νιώθουν οι σκύλοι για εμάς τόσο από τη φύση τους όσο και από τη συμπεριφορά μας απέναντί τους. Ναι, γιατί είναι καλό να λέμε ότι δεν πρέπει καν να σκεφτόμαστε ότι τα λεγόμενα «αρνητικά συναισθήματα» είναι απαραίτητα αρνητικά επειδή τα προκαλούμε εμείς , επίσης γιατί έτσι αποδίδουμε πάντα στον εαυτό μας τον ρόλο των βασικών δημιουργών στη σχέση. με άλλα είδη.
Ο φόβος, συγκεκριμένα, είναι στην πραγματικότητα ένα υγιές συναίσθημα που επηρεάζει όλα τα έμβια όντα, του οποίου η αξία είναι να μας ειδοποιεί για την έκθεση σε έναν κίνδυνο. Ταυτόχρονα, όπως αναφέρθηκε, υπάρχουν σκυλιά που φυσικά «εκφοβίζονται» από τους ανθρώπους , αν και θα ήταν καλύτερο να πούμε ότι απλά δεν θέλουν να ασχοληθούν μαζί μας.
Δεδομένου, όπως αναφέρθηκε, ότι είναι ένα κοινωνικό και φιλοκοινωνικό είδος, υπάρχουν πολλά σκυλιά στον κόσμο (δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο τον διπλανό μας ή τα σκυλιά της οικογένειας) που είναι ελεύθερα, δεν έχουν ανθρώπινες αναφορές και ζουν ειρηνικά ακόμα και χωρίς να έρθετε σε επαφή μαζί τους. Άγρια, άγρια σκυλιά ή όπως θέλετε πείτε τα κρατούν αποστάσεις από τις ανθρώπινες κοινότητες και έλκονται προς το μέρος τους γιατί είμαστε πηγή σημαντικών πόρων μέσω των απορριμμάτων μας και δεν είναι ζώα που χρειάζονται απαραιτήτως ένα χάδι (ή ένα ραβδί) από μέρος του ανθρώπινα όντα.
Τούτου λεχθέντος και επιστρέφοντας στην άμεση σχέση, δυστυχώς υπάρχουν συμπεριφορές καθαρά λόγω του τρόπου με τον οποίο σχετιζόμαστε μαζί τους που αναπτύσσουν φόβο έως και τρόμο απέναντί μας στον σκύλο . Όπως εξηγεί ο εκπαιδευτής σκύλων , αυτά τα συναισθήματα εκφράζονται σωματικά από τα σκυλιά , για παράδειγμα, μέσω άκαμπτων στάσεων , χαμηλών αυτιών, σημαδιών άγχους και ακόμη και τρόμου.
Αυτός ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που εντοπίζεται επιστημονικά στους σκύλους και σε άλλα είδη, επιπλέον, καθιερώθηκε ήδη από το 1965 με τη συγγραφή της Έκθεσης Brambell , η οποία θεώρησε ποιες πρέπει να είναι οι 5 ελευθερίες στη βάση της έννοιας της καλής διαβίωσης των ζώων :
ελευθερία από την πείνα και τη δίψα.
την ελευθερία να έχουνε ένα κατάλληλο φυσικό περιβάλλον·
ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια.
ελευθερία να επιδεικνύει τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς του είδους·
ελευθερία από φόβο και δυσφορία.
Το πέμπτο σημείο, ξεκάθαρα, επιβεβαιώνει αυτό που περιγράφηκε και τη σημασία του να εγγυηθούμε στον σύντροφό μας ένα γαλήνιο περιβάλλον, το οποίο μπορεί να είναι τέτοιο μόνο εάν είμαστε σε θέση να τον αναγνωρίσουμε ως αισθανόμενο που είναι εφοδιασμένο με συναισθήματα και επίσης γνώσεις.
Ζήλια
Η ζήλια είναι μέρος των δευτερευόντων συναισθημάτων και η επιστήμη έχει αρχίσει να ενδιαφέρεται για το αν ένας σκύλος μπορεί να ζηλέψει τον άνθρωπο σύντροφό του. Τώρα όποιος ζει με έναν τετράποδο φίλο έχει ήδη την απάντηση, χωρίς να ενοχλεί το μυαλό των ερευνητών: ναι.
«Με την ερευνητική μου ομάδα προσπαθήσαμε να το αναλύσουμε με πειραματικό τρόπο, δημιουργώντας καταστάσεις που προκαλούν μόνο το αίσθημα ζήλιας του σκύλου προς τον άνθρωπο αναφοράς. Αυτό το κάναμε είτε χρησιμοποιώντας ζευγάρια σκύλων που ζουν μαζί είτε σκυλιά που ζουν μόνοι σε μια οικογένεια. Βρήκαμε ενδείξεις ότι όταν ο σκύλος κάνει αυτή τη συμπεριφορά προσπαθεί να ξανακερδίσει την προσοχή του ανθρώπινου συντρόφου του. Ωστόσο, δεν το κάνουν όλα τα σκυλιά με τον ίδιο τρόπο, βρήκαμε μια τεράστια μεταβλητότητα».
