Στις βόλτες στη φύση μπορεί να συμβεί ο σκύλος να πλησιάσει μια οχιά και να δαγκωθεί. Ας δούμε πώς να αναγνωρίσετε το φίδι και πάνω από όλα τι να κάνετε (και να μην κάνετε) σε περίπτωση δαγκώματος.
Το δάγκωμα της οχιάς μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο εάν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από 20 είδη φιδιών και μόνο 5 είναι οχιές. Μάλλον δεν ήταν μια οχιά που δάγκωσε τον σκύλο σας, αλλά γρασίδι , ένα ακίνδυνο στάχυ που λόγω κάποιων αόριστων χαρακτηριστικών μπορεί να μοιάζει με οχιά. Ωστόσο, ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά που θα μας βοηθήσουν να ξεχωρίσουμε μια οχιά από άλλα ακίνδυνα φίδια και πάνω από όλα τι να κάνουμε αν δαγκωθεί ο σκύλος !
Οι οχιές είναι ωοζωοτόκα, ψυχρόαιμα ερπετά και ως εκ τούτου πέφτουν σε χειμερία νάρκη το χειμώνα και στη συνέχεια λιάζονται στον ήλιο και κυνηγούν μικρά θηλαστικά και γόνους πουλιών την άνοιξη και το καλοκαίρι. Συνήθως αν δεν ενοχλούνται δεν είναι επιθετικά. Χαρακτηρίζονται από τριγωνικό και μυτερό κεφάλι, με στιβαρό σώμα και κοντή ουρά και συνήθως φτάνουν το πολύ τα 90 εκατοστά σε μήκος.
Έχουν έναν αδένα που βρίσκεται στην οπίσθια και πλάγια περιοχή του κεφαλιού που παράγει δηλητήριο που αποτελείται από υψηλό ποσοστό νερού, διάφορες εξαιρετικά τοξικές πρωτεΐνες και άλλα ένζυμα που δρουν στους ιστούς, στην πήξη του αίματος και, μερικές φορές, στο νευρικό σύστημα. Για τον εμβολιασμό αυτού του δηλητηρίου χρησιμοποιούν μακριά κινητά δόντια που σχηματίζουν γωνία 90° με τη γνάθο και σε περίπτωση δαγκώματος διεισδύουν στο δέρμα του θηράματος και εγχέουν το δηλητήριο μέσω των καναλιών. Τα μάτια τους έχουν κάθετες κόρες , παρόμοιες με αυτές των γατών, ενώ τα περισσότερα άλλα φίδια έχουν στρογγυλές κόρες.
Πώς να προστατέψετε τον σκύλο σας από δαγκώματα οχιάς
Μπορεί κατά τη διάρκεια της βόλτας ο σκύλος, λόγω της φύσης του να εξερευνά και να μυρίζει, να συναντήσει ένα φίδι, επομένως κατά τη διάρκεια αυτών των βόλτων συνιστώ πάντα να κουβαλάτε ένα ραβδί για να το χτυπάτε στο έδαφος, σε περίπτωση ψηλού χόρτου ή πέτρες κρατήστε τον σκύλο σε λουρί , για να μπορείτε να το παρακολουθείτε! Αποφύγετε να κάθεστε ή να τρώτε κοντά σε βράχους, σωρούς ξύλου, πέτρινους τοίχους ή ψηλό γρασίδι. Αν συναντήσετε μια οχιά, μείνετε ακίνητοι και χτυπήστε τα πόδια σας δυνατά στο έδαφος και χρησιμοποιήστε ένα ραβδί, μην ουρλιάξετε γιατί δεν θα σας ακούσουν και θα μπορούσατε να ταράξετε το σκυλί. Εάν η οχιά δεν απομακρύνεται, απομακρυνθείτε αργά, εσείς και ο σκύλος σας .
Πώς να αναγνωρίσετε ένα δάγκωμα οχιάς
Το δάγκωμα της οχιάς διακρίνεται εύκολα καθώς αφήνει δύο τρύπες που προκαλούνται στους δηλητηριασμένους σκύλους. Αυτές είναι μεγαλύτερες από τις άλλες μικρές τρύπες που αφήνουν τα υπόλοιπα δόντια που, στην πραγματικότητα, είναι κάτι περισσότερο από μια γρατσουνιά. Η περιοχή θα φαίνεται πρησμένη , κόκκινη και πρησμένη καθώς και επώδυνη.
Το δηλητήριο της οχιάς περιέχει πολλές τοξίνες, καθεμία από τις οποίες έχει διαφορετική δράση στον οργανισμό στον οποίο εμβολιάζεται: αλλοιώνει την πήξη του αίματος και προκαλεί αιμόλυση, προκαλεί διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μείωση της συστηματικής πίεσης και αύξηση της ευκολίας διάχυσης σε όλο το σώμα .
Με κάθε δάγκωμα η οχιά ενοφθαλμίζει μόνο ένα μικρό μέρος του δηλητηρίου που περιέχεται στους σάκους δηλητηρίου. Το οφιίδιο μπορεί να δαγκώσει πολλές φορές κατά τη διάρκεια μιας μεμονωμένης επίθεσης και δεν είναι σίγουρο ότι το δηλητήριο εμβολιάζεται με κάθε δάγκωμα : η ποσότητα είναι εξαιρετικά μεταβλητή και επηρεάζει σημαντικά τον κίνδυνο του ίδιου του δαγκώματος, αλλά συχνά ακόμη και το πρώτο δάγκωμα είναι απαλλαγμένο από δηλητήριο.
Την άνοιξη, με το ξύπνημα από τη χειμερία νάρκη , το δηλητήριο υπάρχει στους σάκους σε μεγαλύτερες ποσότητες και σε υψηλότερη συγκέντρωση τοξινών, ειδικά εάν το ερπετό δεν είχε ακόμη την ευκαιρία να δαγκώσει άλλα θηράματα μετά τον μακρύ χειμωνιάτικο ύπνο.
Το τσίμπημα της οχιάς είναι επώδυνο και ως εκ τούτου ο σκύλος που είναι θύμα εμφανίζει αμέσως σημάδια πόνου στο προσβεβλημένο μέρος (π.χ. χωλότητα) που θα φαίνεται πρησμένο, κατάκοιτος και ταραγμένος. Στην περίπτωση των δαγκωμάτων στη μύτη ή στο λαιμό, η εμφάνιση οιδήματος γλωττίδας με επακόλουθη δυσκολία στην αναπνοή είναι συχνή. Στη συνέχεια θα εμφανιστούν διάφορα κλινικά σημεία , όπως:
Ταχεία και επίπονη αναπνοή.
Ταχυκαρδία.
Έμετος (ακόμη και με αίμα).
Διάρροια.
Χλωμή βλεννογόνοι.
Κοιλιακό άλγος.
Αιμορραγία.
Πολύ σκούρα ούρα.
Αδυναμία.
Μυϊκός τρόμος.
Σπασμοί.
Τι να κάνετε εάν το σκυλί σας δαγκωθεί
Μείνε ήρεμος. Η ανάδευση και η ενεργοποίηση μηχανισμών στρες διευκολύνουν την εξάπλωση του δηλητηρίου. Δυστυχώς το δάγκωμα είναι επώδυνο, η πληγείσα περιοχή είναι επώδυνη και οιδηματώδης, αλλά προσπαθήστε να ηρεμήσετε το σκύλο σας όσο το δυνατόν περισσότερο αγκαλιάζοντάς το και χαϊδεύοντάς το.
Αποτρέψτε την κίνηση του σκύλου, σηκώστε τον και κρατήστε τον στο ακίνητο. Η σωματική δραστηριότητα και η κίνηση συμβάλλουν επίσης στην εξάπλωση του δηλητηρίου.
Αφαιρέστε τη ζώνη ή το κολάρο. Εάν το δάγκωμα εμφανίστηκε στο κεφάλι και το λαιμό, αφαιρέστε αμέσως το κολάρο. Η πληγείσα περιοχή συχνά πρήζεται και τυχόν σφιχτά κολάρα μπορεί να τον πνίξουν.
Πλύνετε αμέσως την πληγή με υπεροξείδιο του υδρογόνου και όχι με οινόπνευμα. Εναλλακτικά, αλατούχο διάλυμα ή μπουκάλι νερό ή τρεχούμενο νερό. Τέλος πάντων, wash wash wash!
Εφαρμόστε την πληγή με έναν επίδεσμο με στρίφωμα ή βετράπ ξεκινώντας από 10-20 cm πάνω από το δάγκωμα και κατεβαίνοντας, χωρίς να σφίξετε! Πρέπει να περιέχει αλλά όχι συμπιεστικό, επειδή το δηλητήριο ανεβαίνει πάνω από όλα χάρη στα λεμφικά αγγεία, ένας επίδεσμος επιβραδύνει την άνοδό του.
Επικοινωνήστε με τον κτηνίατρό σας ή άλλη εγκατάσταση όσο το δυνατόν πιο κοντά όπου μπορείτε να πάτε το σκυλί σας, η πιθανότητα να σώσετε τον σκύλο είναι μεγαλύτερη όσο νωρίτερα ληφθούν τα μέτρα, ιδανικά θα πρέπει να φτάσετε σε ένα κτηνιατρικό κέντρο μέσα σε μία ώρα από το συμβάν.
Κατά τη μεταφορά στον κτηνίατρο , μέχρι να φτάσετε στο αυτοκίνητο, θα ήταν ιδανικό να μην αφήσετε τον σκύλο να περπατήσει και να τον κρατήσετε στην αγκαλιά σας όπου είναι δυνατόν, για να μπορέσει να περιορίσει την εξάπλωση του δηλητηρίου.
Τι να μην κάνεις
Μην κόβετε στην περιοχή που έχει προσβληθεί από το δάγκωμα! Κινδυνεύετε να ενθαρρύνετε τη διασπορά του δηλητηρίου μέσω του αίματος. Μην χρησιμοποιείτε αλκοόλ για την απολύμανση της πληγής
Μην τοποθετείτε τουρνικέ ή ζώνες, σχοινιά, ελαστικά κ.λπ. μην χρησιμοποιείτε τίποτα για να σφίξετε πάνω από την πληγή. Επειδή θα μπορούσε να προκαλέσει ισχαιμία και νέκρωση των ιστών, επομένως ο επίδεσμος πρέπει να περιέχετε αλλά όχι συμπιεστικό!
Μην πιπιλίζετε το δηλητήριο! Είναι άχρηστο και είναι επίσης επικίνδυνο για όσους το κάνουν, γιατί μερικές φορές υπάρχουν μικροτραύματα, μικρές πληγές ή άλλα πράγματα στο στόμα που αντιπροσωπεύουν μια πύλη για το δηλητήριο!
Μην δίνετε φάρμακα, γιατί μπορεί να είναι αντιπαραγωγικά. Καθήκον του κτηνιάτρου θα είναι να καθιερώσει την καταλληλότερη θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει τους ακρογωνιαίους λίθους της τη θεραπεία ενδοφλέβιας έγχυσης, τη διόρθωση των ανισορροπιών ηλεκτρολυτών, την προφύλαξη από αντιβιοτικά και άλλες υποστηρικτικές θεραπείες. Η χρήση κορτιζόνης είναι αμφιλεγόμενη και αξιολογείται κατά περίπτωση, για παράδειγμα επειδή το δάγκωμα εντοπίζεται στον λαιμό και το οίδημα εμποδίζει την αναπνοή, σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνεται ενδοφλέβια.
Η χρήση του αντιοφιδικού ορού είναι κάπως αμφιλεγόμενη, σίγουρα δεν είναι από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνουμε, καθώς και είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί και οι λίγες διαθέσιμες προμήθειες προορίζονται για νοσοκομεία σε περίπτωση που φέρουν δαγκωμένα παιδιά ή ηλικιωμένους, με λίγα λόγια , οι πιο ευάλωτες κατηγορίες που κινδυνεύουν άνθρωποι, στην κτηνιατρική υπάρχει η τάση να χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο ή καθόλου! Ο λόγος έγκειται κυρίως στους κινδύνους αναφυλακτικής αντίδρασης ορού που μπορεί να είναι ακόμη και θανατηφόρος.
Θεραπεία και πρόγνωση
Το τσίμπημα της οχιάς δεν είναι πάντα θανατηφόρο, εάν ληφθούν γρήγορα μέτρα και πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες ενδοφλέβιες θεραπείες, ο ασθενής νοσηλεύεται και παραμένει υπό παρακολούθηση, η πλειονότητα των περιπτώσεων είναι εκτός κινδύνου μετά από 24-72 ώρες, ακόμα κι αν στη συνέχεια χρειαστούν εβδομάδες να ανακάμψει πλήρως. Η θνησιμότητα συνδέεται επίσης με άλλους παράγοντες, εκ των οποίων ο ένας είναι το μέγεθος του ζώου και ο άλλος η δόση του δηλητηρίου που εμβολιάστηκε. Όσο μικρότερος είναι ο σκύλος και όσο μεγαλύτερη είναι η δόση του δηλητηρίου, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος θνησιμότητας. Ένα άλλο σημαντικό γεγονός είναι η θέση του δαγκώματος: στο ρύγχος και το λαιμό γενικά περιλαμβάνει μια πιο γρήγορη και δυνητικά θανατηφόρα εξέλιξη σε σύγκριση με όταν συμβαίνει στα άκρα.
Συγκεκριμένα, οι επιδράσεις του δηλητηρίου της οχιάς ασκούν τη δράση τους στο ήπαρ, τα νεφρά, το γαστρεντερικό σύστημα, το αίμα και το νευρικό σύστημα. Κατά συνέπεια, ο ασθενής θα υποβληθεί κυρίως σε θεραπείες που στοχεύουν στον έλεγχο του εμέτου, της διάρροιας, των διαταραχών της πήξης, τυχόν νευρολογικών εκδηλώσεων και στην αποκατάσταση και διατήρηση της ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας. Η χορήγηση υγρών είναι απαραίτητη για την επανυδάτωση και σχετίζεται με μεταγγίσεις πλάσματος ή ολικού αίματος. Όπου είναι δυνατόν, η αιμοκάθαρση είναι ένα πρόσθετο εργαλείο που μπορεί συχνά να κάνει τη διαφορά μεταξύ της ζωής και του θανάτου του ασθενούς.
